Aan bod komt de jurisprudentie van 1 maart 2012 tot 1 januari 2014. In deze kroniek wordt stilgestaan bij uitspraken betreffende het medisch beroepsgeheim en het verschoningsrecht, in het bijzonder bij de doorbreking van het beroepsgeheim wegens ‘zeer uitzonderlijke omstandigheden’. In het verlengde daarvan bespreekt de auteur jurisprudentie naar aanleiding van AMK-meldingen en de aan die meldingen te stellen voorwaarden. Ook wordt aandacht besteed aan de verantwoordelijkheid van de al dan niet regievoerende specialist en het verschil tussen een tuchtrechtelijke en een strafrechtelijke beoordeling van die verantwoordelijkheid.

Deze – alweer – zesde kroniek over de jurisprudentie inzake het tuchtrecht in de gezondheidszorg bestrijkt de periode van 1 januari 2012 tot 1 december 2013. Opvallend is dat verreweg de meeste tuchtzaken nog steeds klachten tegen artsen zijn. Als belangrijkste thema’s vallen op de verantwoordelijkheidsverdeling in de zorg, de ontvankelijkheid van klachten tegen artsen die niet direct zorg verlenen, vraagstukken over kindermishandeling en ouderlijk gezag, procesrechtelijke vraagstukken, de normstelling en (de zwaarte van) de tuchtmaatregelen.

In het verslagjaar 2012/2013 heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) veel voor het gezondheidsrecht interessante uitspraken gedaan. Daaronder bevinden zich onder meer zaken over het onthouden van noodzakelijke medische zorg, het recht op patiëntveiligheid, het recht op hulp bij zelfdoding en het recht kritiek te hebben op een ziekenhuisdirecteur. Deze kroniek bevat een beschrijving en analyse van de voor het gezondheidsrecht belangrijkste zaken uit het verslagjaar 2012/2013.

In deze kroniek worden de belangrijkste uitspraken met betrekking tot de Zorgverzekeringswet en de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten sinds 1 juli 2011 behandeld. Met betrekking tot de Zorgverzekeringswet worden de volgende onderwerpen besproken: de inhoud van de zorgverzekering, de zorgverzekeraars en de taken en bevoegdheden van het College voor zorgverzekeringen. Wat betreft de AWBZ komen aan bod: de kring der verzekerden en de aanspraken. Daarnaast wordt aandacht besteed aan uitspraken over de zorginkoop en over de afbakening tussen de Zorgverzekeringwet en de AWBZ.

Als de wilsbekwaamheid van erflater ten tijde van het maken van het testament wordt betwist, komt de vraag op of in verband met de bewijsvoering daarvan inzage mogelijk is in het medisch dossier van erflater. Het medisch beroepsgeheim geldt ook na overlijden van een patiënt, maar kan onder voorwaarden worden doorbroken. In deze bijdrage wordt daar een korte verkenning naar gedaan.

Deze kroniek bevat een selectie van rechterlijke uitspraken over de Wet Bopz die zijn gewezen in de periode mei 2011 tot januari 2013. Er is aandacht voor uitspraken met betrekking tot de criteria voor gedwongen opneming, de procedurele vereisten bij opneming, bijzondere machtigingen, dwangbehandeling en overige vrijheidsbeperkingen en de klachtenprocedure.

In deze kroniek staat de toepassing van de Mededingingswet door de NMa in de zorgsector in 2011 centraal. De meeste zorgbesluiten nam de NMa in het kader van het toezicht op concentraties. In de beschikkingspraktijk van de NMa is gaandeweg meer duidelijkheid ontstaan over de manier waarop de NMa in de zorgsector bepaalde relevante markten afbakent. In de kroniek wordt aan deze marktafbakening aandacht besteed. Ook de wijze waarop de NMa de effecten van een concentratie beoordeeld wordt besproken. Daarnaast komt de handhaving van het kartelverbod aan de orde. De NMa hield ook in 2011 scherp toezicht op de zorgsector.

De kroniek geeft een overzicht van de bestuursrechtelijke uitspraken op het gebied van het gezondheidsrecht in de periode februari 2011 tot en met juli 2012. Naast de jaarlijks terugkerende onderwerpen zoals de begrippen ‘besluit’ en ‘belanghebbende’, komen ook meer specifieke onderwerpen aan bod, zoals de beginselplicht en actieve openbaarmaking. Aandacht verdient in ieder geval de Wob-uitspraak over de openbaarmaking van het suïciderapport waardoor onder andere duidelijkheid is verkregen over de privacybescherming na overlijden. Ook interessant is de Wbp-uitspraak over de kennisneming van documenten in het kader van een onderzoek naar het functioneren van een medisch specialist.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft in het verslagjaar 2011-2012 weer meer zaken afgedaan dan in het voorgaande jaar. Onder de uitspraken en ontvankelijkheidsbeslissingen van het Hof bevinden zich er verschillende die vanuit gezondheidsrechtelijk perspectief interessant zijn. Hierbij kan worden gedacht aan zaken over het zonder informed consent steriliseren van vrouwen, de gedwongen behandeling van onvrijwillig opgenomen patiënten, het ontslag van een arts na kritiek op het functioneren van een afdelingshoofd en het verwijderen van de naam van een arts op de lijst van toegelaten zorgaanbieders. Deze kroniek bevat een beschrijving en analyse van de voor het gezondheidsrecht belangrijkste zaken uit het verslagjaar 2011-2012.

Deze kroniek bevat een overzicht van de jurisprudentie inzake de Wmg vanaf oktober 2010 tot mei 2012. De jurisprudentie betreft oudere geschillen over kortingen en maatregelen die uiteindelijk tot een beslissing kwamen, als ook voorlopige voorzieningen van maatregelen die hun schaduw vooruitwerpen. Naast tariefbeschikkingen worden ook enkele uitspraken besproken van de NZa in de rol van ‘marktmeester’.

Het verslagjaar 2011 bracht een aardige oogst aan zaken en ontwikkelingen voort. De NMa rondde zes kartelzaken af met een boetebesluit en legde daarmee aan vierendertig ondernemingen een boete op van in totaal 39,7 miljoen euro. Dat bedrag is beduidend lager dan in 2010, maar aanmerkelijk hoger dan in 2009. Twee natuurlijke personen hebben boetes opgelegd gekregen van in totaal 75.000 euro. Aan geen van de kartelzaken die tot boetes hebben geleid is een clementiemelding voorafgegaan. Daar staat tegenover dat in drie zaken gebruik is gemaakt van informatie afkomstig van andere overheidsinstanties. In zes zaken is het onderzoek stopgezet vanwege onvoldoende bewijs.

Deze kroniek geeft een overzicht van de belangrijkste besluiten en informele zienswijzen van de Nederlandse Mededingingsautoriteit en de Nederlandse rechtspraak met betrekking tot concentratiecontrole. Ook zal nieuw beleid op dit gebied kort aan bod komen. Waar nodig hebben schrijvers kanttekeningen geplaatst bij de besluiten.

Aan bod komt de jurisprudentie van 1 november 2010 tot 1 maart 2012. Er wordt stilgestaan bij uitspraken betreffende het (afgeleid) medisch verschoningsrecht. Centraal daarbij staat het door de Hoge Raad te hanteren toetsingskader en de daaraan gekoppelde vraag wanneer sprake is van zeer uitzonderlijke omstandigheden. Verder wordt een aantal uitspraken besproken waarbij medische fouten, zowel binnen de reguliere geneeskunst als in het alternatieve circuit, strafrechtelijk worden afgedaan. De professionele standaard en de geldende medische inzichten, ingevuld door deskundigen spelen daarbij een belangrijke rol. Verder wordt kritisch gekeken naar de samenloop van tucht- en strafrechtelijke procedures ter zake van hetzelfde feitencomplex.

In deze kroniek worden de belangrijkste uitspraken van het Scheidsgerecht Gezondheidszorg over de jaren 2009-2011 behandeld. Het gaat dan om uitspraken in het kader van geschillen over de arbeidsovereenkomst, de toelatingsovereenkomst, de derogerende werking van de redelijkheid en billijkheid, vernietigingsperikelen en tot slot procesrechtelijke aspecten.

Deze kroniek geeft een overzicht van de belangrijkste tuchtrechtelijke uitspraken over de periode juli 2010 t/m december 2011 verdeeld over zes onderwerpen, te weten ontvankelijkheid en andere procesrechtelijke vraagstukken, verantwoordelijkheidsverdeling, kindermishandeling, inclusief vraagstukken rond het ouderlijk gezag, bedrijfs- en verzekeringsartsen, tandartsen en (de zwaarte van) de door tuchtcolleges opgelegde maatregelen.Vermeldenswaard is dat het Centraal Tuchtcollege ten aanzien van de ontvankelijkheid een ruimere koers is gaan varen. Bij de verantwoordelijkheidsverdeling valt op de rol van de supervisor/opleider en de verantwoordelijkheid voor medeondertekening van ontslagbrieven ook al is er geen sprake van directe betrokkenheid.

In deze kroniek wordt een overzicht gegeven van de jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie op het terrein van het gezondheidsrecht in de periode van 1 juni 2010 tot 1 september 2011. De behandelde arresten hebben betrekking op de organisatie en financiering van de gezondheidszorg, zorg in het buitenland en bloedproducten, genees- en hulpmiddelen.

In deze kroniek worden in het kort de belangrijkste ontwikkelingen in de jurisprudentie in de jaren 2010 en 2011 besproken. Als nieuwe ontwikkelingen zijn onder meer te noemen beschikkingen in deelgeschillen en uitspraken op het gebied van de Wet bescherming persoonsgegevens. Er wordt onder meer ingegaan op uitspraken op het gebied van integriteitschade, de aansprakelijkheid van de hulpverlener door gebruikmaking van een gebrekkige hulpzaak, onrechtmatige uitlatingen over zorgverleners op internet en de causale toerekening, waarbij aan de orde is of deze al dan niet wordt doorbroken door het feit dat de patiënt zelf in de gelegenheid is de schade te voorkomen.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) heeft in het verslagjaar 2010-2011 weer meer zaken afgedaan dan in 2009-2010. Onder de uitspraken bevinden zich er vele die vanuit gezondheidsrechtelijk perspectief interessant zijn, waaronder zaken over een ‘vernederende’ behandeling van een zwangere vrouw door artsen, extra waarborgen voor minderjarigen bij een medische behandeling en de betekenis van persoonlijke autonomie bij beslissingen aan het begin en het einde van het leven. Deze kroniek bevat een beschrijving en analyse van de belangrijkste zaken uit het verslagjaar 2010-2011.

Deze kroniek behandelt de belangrijkste uitspraken met betrekking tot de Wet Bopz sinds februari 2010. De gebruikelijke onderwerpen worden besproken: criteria voor gedwongen opneming, procedurele vereisten bij opneming, bijzondere machtigingen, dwangbehandeling en overige vrijheidsbeperkingen en het klachtrecht. Bijzondere aandacht is er voor onrechtmatige vrijheidsbeneming en de samenloop met het strafrecht. Zo zijn er drie interessante uitspraken gewezen over de verantwoordelijkheidsverdeling rondom gedwongen opneming bij expiratie van een machtiging tot voortzetting van de inbewaringstelling. Opvallend is verder de ontwikkeling dat rechters steeds meer verwijzen naar de beginselen van subsidiariteit, proportionaliteit en doelmatigheid.