De bijzondere voorwaarde in het strafrecht verheugt zich in de belangstelling van de huidige beleidsmakers. Dat is wel eens anders geweest. In dit artikel wordt ingegaan op de geschiedenis van de bijzondere voorwaarde in het strafrecht, waarbij in het bijzonder wordt stilgestaan bij de voorwaardelijke veroordeling en de voorwaardelijke invrijheidstelling. De geschiedenis van de bijzondere voorwaarde noopt tot het temperen van de verwachtingen van haar gedragsbeïnvloedende werking, maar toont ook het belang van een goede uitvoeringspraktijk aan. Initiatieven om die uitvoeringspraktijk te verbeteren, verdienen ondersteuning. Enkele voorstellen worden gedaan voor het verbeteren van de effectiviteit van de bijzondere voorwaarde bij de voorwaardelijke veroordeling.

Het aantal bejaarde gedetineerden is de laatste jaren sterk toegenomen en vanwege de vergrijzing zal dit aantal de komende jaren verder stijgen. Het detineren van bejaarden vormt voor het gevangeniswezen een uitdaging. In dit artikel wordt beschreven hoe het gevangeniswezen met deze populatie omgaat en hoe de bejaarde gedetineerden hun straf ervaren, met onder andere aandacht voor de veiligheidsbeleving, dagbesteding, contacten met medegedetineerden en PIW’ers, gezondheid en medicijngebruik.

Door de toenemende culturele diversiteit in Nederland is te verwachten dat steeds meer niet-westerse verdachten zich in een strafzaak beroepen op hun cultuur. Op basis van dossieronderzoek en interviews is onderzocht in hoeverre overige uitbuitingszaken (een vorm van mensenhandel ex art. 273s Sr) culturele strafzaken zijn en hoe rechters hiermee omgaan. De resultaten laten zien dat rechters worstelen met culturele verweren bij overige uitbuitingszaken: enerzijds willen zij rekening houden met de culturele achtergrond van de dader, maar anderzijds dient aan de hand van Nederlandse normen te worden vastgesteld of er sprake is van mensenhandel.

In deze bijdrage wordt de afdoening van jeugdzaken door de kantonrechter beschreven. De auteur, zelf officier van justitie, geeft een aantal voorbeelden van jeugdigen uit zijn praktijk, die geregeld overtredingen plegen. Daaruit blijkt dat bij de afdoening van die zaken verschillende beginselen onder druk staan, zoals het draagkrachtbeginsel en het concentratiebeginsel, terwijl de jeugdige, anders dan bij de berechting van misdrijven, ook het recht op rechtsbijstand ontbeert en geen verschijningsplicht heeft. De kantonrechter wordt niet geïnformeerd over de bekeuringen die via andere wegen bij de jeugdige binnenkomen (bv via de WAHV als hij onverzekerd op een scooter rijdt) en die zich vaak opstapelen. Of hij er bij de straf rekening mee kan houden of niet, berust dan ook vaak louter op toeval.