In een column geeft een redacteur of auteur zijn of haar visie op een bepaald onderwerp.

De bijzondere voorwaarde in het strafrecht verheugt zich in de belangstelling van de huidige beleidsmakers. Dat is wel eens anders geweest. In dit artikel wordt ingegaan op de geschiedenis van de bijzondere voorwaarde in het strafrecht, waarbij in het bijzonder wordt stilgestaan bij de voorwaardelijke veroordeling en de voorwaardelijke invrijheidstelling. De geschiedenis van de bijzondere voorwaarde noopt tot het temperen van de verwachtingen van haar gedragsbeïnvloedende werking, maar toont ook het belang van een goede uitvoeringspraktijk aan. Initiatieven om die uitvoeringspraktijk te verbeteren, verdienen ondersteuning. Enkele voorstellen worden gedaan voor het verbeteren van de effectiviteit van de bijzondere voorwaarde bij de voorwaardelijke veroordeling.

Mediation met slachtoffer en dader kan een succesvolle interventie zijn in het kader van het strafproces. Zowel een verwijzing naar mediation als de afspraken die slachtoffer en dader hebben vastgelegd in een mediationovereenkomst kunnen door de rechter worden opgelegd als bijzondere voorwaarde. Door gebruik te maken van deze mogelijkheden kan de rechter een impuls geven aan de ontwikkeling van een court-connected systeem voor mediation. Nederland zou daarmee aansluiten bij de internationale opmars van toepassing van mediation als interventie in het strafrecht. In dit artikel worden een aantal uitgangspunten van court-connected strafrechtmediation uitgewerkt.

De Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) heeft in verschillende adviezen bijgedragen aan de gedachtevorming over de voorwaardelijke sanctie. Bij het verkennen van principes aangaande het wezen en de functie van de voorwaardelijkheid laat de Raad zich vooral leiden door beginselen van legitimiteit en resocialisatie. Hoe verhoudt de voorwaardelijke sanctie zich tot de onvoorwaardelijke en op welke wettelijke grondslag hoort ze te rusten? Waar ligt de grens tussen vrijheidsbeneming en vrijheidsbeperking? Wie moet beslissen over inhoud, wijze van tenuitvoerlegging en de consequenties van niet nakomen van voorwaarden? Het debat over de voorwaardelijke sanctie vraagt om helder en consistent denken over dit soort zaken, zeker als we willen dat een ruimere toepassing ervan ook op langere termijn wordt bereikt en volgehouden.

In een redactioneel artikel geeft de redactie een toelichting op het tijdschriftnummer in kwestie.

In deze bijdrage is een lans gebroken voor de versterking van de rechtspositie van personen die zich onder toezicht van de reclassering moeten houden aan bijzondere voorwaarden. Daarvoor is aansluiting gezocht bij de wettelijke regeling van de voorwaardelijke modaliteiten, de internationale minimumstandaards voor de tenuitvoerlegging van vrijheidsbeperkende sancties en belangrijke penitentiaire beginselen als het beginsel van minimale beperkingen en het resocialisatiebeginsel. Er is gepleit voor een grotere kenbaarheid van de inhoud die aan bijzondere voorwaarden en de combinaties van voorwaarden kan worden gegeven, een rechtspositieregeling op hoofdlijnen waarin de belangrijkste beslissingen die tegen onder toezicht gestelden kunnen worden genomen met waarborgen zijn omkleed en een aantal materiële rechten zijn uitgewerkt. Ten slotte is ervoor gepleit de klachtenregeling beter toegankelijk te maken en met meer waarborgen te omkleden, waaronder het openstellen van een beroepsmogelijkheid.

Het onderwerp van deze bijdrage is de schorsing van de voorlopige hechtenis onder bijzondere voorwaarden bij jeugdigen. Centrale vraag is in hoeverre de wetgever erin is geslaagd om in de nieuwe Wet gedragsbeïnvloeding jeugdigen en het bijbehorende Besluit duidelijkheid te creëren over de grenzen van de onschuldpresumptie. Op basis van de algemene beschouwingen, waarin de nadruk ligt op proportionaliteit in plaats van op subsidiariteit, het nieuwe criterium ‘voorwaarden het gedrag van de veroordeelde betreffende’, dat volledig is toegesneden op de voorwaardelijke veroordeling en een beschouwing van de nieuw opgenomen bijzondere voorwaarden, wordt geconcludeerd dat dit niet het geval is. Tot slot worden concrete aanbevelingen gedaan om de wet en praktijk alsnog met de onschuldpresumptie in overeenstemming te brengen.

In een redactioneel artikel geeft de redactie een toelichting op het tijdschriftnummer in kwestie.

In een column geeft een redacteur of auteur zijn of haar visie op een bepaald onderwerp.

In een column geeft een redacteur of auteur zijn of haar visie op een bepaald onderwerp.

Het aantal bejaarde gedetineerden is de laatste jaren sterk toegenomen en vanwege de vergrijzing zal dit aantal de komende jaren verder stijgen. Het detineren van bejaarden vormt voor het gevangeniswezen een uitdaging. In dit artikel wordt beschreven hoe het gevangeniswezen met deze populatie omgaat en hoe de bejaarde gedetineerden hun straf ervaren, met onder andere aandacht voor de veiligheidsbeleving, dagbesteding, contacten met medegedetineerden en PIW’ers, gezondheid en medicijngebruik.

De plaats waar loverboys hun slachtoffers rekruteren lijkt te zijn verschoven van het schoolplein naar socialenetwerksites. In dit artikel wordt de omvang en de werkwijze van deze ‘digitale loverboys’ beschreven. Allereerst wordt de omvang van de werving en exploitatie van slachtoffers via internet in kaart gebracht. Vervolgens worden deze digitale dader- en slachtofferprofielen vergeleken met de ‘klassieke’ varianten en worden de stappen uiteengezet die de digitale loverboy neemt om een slachtoffer via internet te vinden, te werven en in te palmen (grooming). Ten slotte wordt beschreven hoe de digitale loverboy zijn slachtoffer via internet kan exploiteren en worden verklaringen voor dit fenomeen gegeven.

Door de toenemende culturele diversiteit in Nederland is te verwachten dat steeds meer niet-westerse verdachten zich in een strafzaak beroepen op hun cultuur. Op basis van dossieronderzoek en interviews is onderzocht in hoeverre overige uitbuitingszaken (een vorm van mensenhandel ex art. 273s Sr) culturele strafzaken zijn en hoe rechters hiermee omgaan. De resultaten laten zien dat rechters worstelen met culturele verweren bij overige uitbuitingszaken: enerzijds willen zij rekening houden met de culturele achtergrond van de dader, maar anderzijds dient aan de hand van Nederlandse normen te worden vastgesteld of er sprake is van mensenhandel.

‘Wie in het weekend gewelddadig is, kan rekenen op een stevige aanpak. Geweldplegers worden opgepakt en blijven tot en met maandag in de politiecel.’ Dat is de boodschap waarmee de politie en het Openbaar Ministerie in verschillende Nederlandse gemeenten een nieuwe aanpak van geweldplegers in het weekend hebben geïntroduceerd. Het weekendarrangement is in 2007 ontwikkeld in Amersfoort, omdat de geweldscijfers aldaar in het weekend aanzienlijk hoger waren dan op doordeweekse dagen. In 2008 gingen ook Vlaardingen, Schiedam, Maassluis, Tilburg en Utrecht met de nieuwe aanpak werken. In dit artikel worden de doelmatigheid en de rechtmatigheid van het weekendarrangement besproken.

In een redactioneel artikel geeft de redactie een toelichting op het tijdschriftnummer in kwestie.

De Erkenningscommissie Gedragsinterventies Justitie in Nederland bestaat dit jaar vier jaar. In deze afgelopen jaren heeft zij vele justitiële gedragsinterventies geaccrediteerd. En ook al kan gezegd worden dat zij haar werkzaamheden met succes heeft uitgevoerd, is dat niet altijd van een leien dakje gegaan. Ze is in de loop der tijd geconfronteerd met een aantal dilemma’s. Om deze reden heeft zij in oktober 2008 een internationale Expert Meeting georganiseerd waar commissieleden van een achttal landen waren uitgenodigd om hun ervaringen te delen. Deze Expert Meeting heeft geleid tot een aantal nieuwe inzichten en aandachtspunten die in dit artikel uiteen worden gezet.

In een column geeft een redacteur of auteur zijn of haar visie op een bepaald onderwerp.

Wat betreft jongeren en de door henzelf gewenste uitoefening van seksualiteit moet een overheid schipperen tussen twee waarden: bescherming tegen misbruik en vrijheid tot ontplooiing. Voor het bestraffen van ontucht met instemming van jongeren tussen de twaalf en zestien jaar dienen die waarden te worden afgewogen. Bij een veronachtzaming van de kwetsbaardere positie van jongeren bestaat het risico dat hun onbevangenheid en gebrek aan weerstand door de oudere partner abusievelijk wordt aangezien voor weloverwogen instemming. Een al te nadrukkelijk accent op bescherming lijkt de deur echter open te zetten voor allerlei (ongewenste) inmenging van buitenaf. Daarbij moet worden gedacht aan allerhande persoonlijke motieven (wraak of jaloezie) en het algemene belang (de maatschappelijke zeden), die daarmee het bijzondere belang (integriteit van het slachtoffer) kunnen ondersneeuwen.