Sinds 1998 zijn in deze kroniek steeds de belangrijkste uitspraken van het Scheidsgerecht Gezondheidszorg behandeld. In de laatste twee kronieken is die focus verschoven naar zowel uitspraken van het Scheidsgerecht Gezondheidszorg als uitspraken van de civiele rechter. De vorming van de medisch-specialistische bedrijven heeft gezorgd voor een andere dynamiek binnen het ziekenhuis. Meer dan voorheen zien we in de jurisprudentie van de civiele rechter maatschapsgeschillen, opzeggingen, toegangsontzeggingen en geschillen die de governance van het ziekenhuis raken.

Er is bij de overheid en het veld veel aandacht voor goed bestuur of good governance. Daarbij bestaat de drang om dit onderwerp zo veel mogelijk in regels te vatten. In dit artikel wordt deze juridisering van het bestuur van zorgorganisaties besproken aan de hand van vier manifestaties daarvan: (aankomende) wetgeving over goed bestuur in de zorg, de Governancecode, de recent veranderde eisen die de IGJ/NZa stellen aan het intern toezicht in hun nieuwe toezichtkader en recente uitspraken van de Governancecommissie over goed bestuur. Bij de auteurs bestaat op zich geen bezwaar tegen regelgeving omtrent governance, maar zij hebben grote moeite met de eindeloze regelzucht omtrent het onderwerp goed bestuur in de zorg.

Deze bijdrage geeft een analyse van de elf gepubliceerde uitspraken. Hieruit blijkt onder meer dat het begrip belanghebbende is begrensd. De RvT dient voldoende afstand te bewaren tot de RvB. Collectief aftreden past niet bij de taak van de RvT. Belangenverstrengeling hangt vooral af van de omstandigheden van het geval.

Zorgt de nieuwe Wmcz 2018 voor een versterking van de positie van de cliëntenraad? Welke wijzigingen brengt de Wmcz 2018 teweeg en wordt met die wijzigingen het doel van de Wmcz 2018 bereikt? Dit artikel betreft een eerste analyse hiervan.

In deze bijdrage wordt onderzocht of het Wetsvoorstel een verbetering is ten opzichte van het Voorontwerp en of er nog aanpassingen nodig zijn. De nadere invulling van een aantal gestelde eisen is een verbetering, evenals de wettelijke vastlegging van het ongevraagd adviesrecht en de aanvulling van de nieuwe regels met een geschillenregeling. De eis dat bepaalde onderwerpen in de statuten van een zorgverzekeraar dienen te worden geregeld, is daarentegen zeer ongewenst. Op dit punt is aanpassing van het Wetsvoorstel dringend gewenst.

De integrale bekostiging van ziekenhuizen heeft geresulteerd in de vorming van grootschalige Medisch Specialistische Bedrijven (MSB’s). Voor de verhoudingen binnen de medische staf biedt dit nieuwe samenwerkingsmodel kansrijke perspectieven. In de relatie met het ziekenhuisbestuur manifesteren zich daarentegen hardnekkige governancedilemma’s, namelijk: (i) een meerledige overlegstructuur met de medische staf; (ii) een meervoudige besturing van het ziekenhuis; en (iii) een kwetsbare positionering van de raad van toezicht. Voor een meer evenwichtige en toekomstbestendige governancestructuur wordt, tegen de achtergrond van de actuele ontwikkelingen in de curatieve sector, een verdergaande integratie van medisch specialisten in een gemeenschappelijke ziekenhuisorganisatie bepleit. Naast vormen van werknemersparticipatie of hybride participatiemodellen komt daarvoor met name een coöperatieve ondernemingsvorm in aanmerking die zich dan verder kan doorontwikkelen tot een regionale medische netwerkorganisatie.

In deze bijdrage wordt onderzocht of met de Wet verzekerdeninvloed de positie van verzekerden voldoende wordt versterkt en of er nog verbeteringen mogelijk zijn. Als duidelijk is hoe de vereiste inspraak in schriftelijke regelingen wordt uitgewerkt, kan pas worden beoordeeld of de invloed van de verzekerden daadwerkelijk wordt versterkt. De instemmingsbevoegdheid van de permanente vertegenwoordiging geeft daarbij enige zekerheid. Met het vastleggen van het recht van initiatief en het recht van overleg kan de positie van de permanente vertegenwoordiging eenvoudig worden versterkt. Een ander punt is of de naleving voldoende is doordacht.

In de periode 2011-2015 heeft de Governancecommissie Gezondheidszorg zeven uitspraken gepubliceerd. Doel van deze bijdrage is een analyse te geven van deze uitspraken. Hieruit blijkt onder meer dat de Governancecommissie een beperkte rolopvatting hanteert. Zij definieert het begrip belanghebbende ruim. Het toetsingskader dat de Governancecommissie gebruikt bij het overnemen van de bestuurstaak door een lid van de raad van toezicht kan consistenter zijn.

Eind 2012 verschenen in een lange reeks opnieuw twee rapporten over de IGZ: van Sorgdrager en van Van der Steenhoven. Beide onderzoekers verlangen van de Inspectie enerzijds een sterk op de individuele burger gerichte (procedurele) taak met betrekking tot klachtbehandeling, anderzijds een focus met betrekking tot het systeemtoezicht waarmee zij sinds 1995 is belast. Beide gaat niet samen. Een fundamentele discussie over de rol van de IGZ wordt echter uit de weg gegaan. Hierdoor wordt de verwarring over de positie van de IGZ vergroot en leidt dit tot gezag- en reputatieverlies van de Inspectie, hetgeen zeer ongewenst is.

In deze bijdrage wordt stilgestaan bij de nieuwe medezeggenschapsregeling in het Wetsvoorstel cliëntenrechten zorg (Wcz) en wordt ingegaan op de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (WMCZ). Deze wijzigingen blijken – overeenkomstig het doel van de Wcz – op veel punten te leiden tot een versterking van de rechtspositie van de cliënt(enraad). Anderzijds kunnen kritische kanttekeningen worden geplaatst bij de inperking van het toepassingsgebied van de nieuwe medezeggenschapsregeling ten opzichte van het toepassingsgebied van de huidige WMCZ. Tot slot wordt geconstateerd dat een aantal mogelijkheden tot (verdere) verbetering van de medezeggenschapsregeling onbenut is gebleven.

Governancecommissie gezondheidszorg; benoeming bestuurder in strijd met Zorgbrede Governancecode: klacht tegen schending gegrond.

Tijdens de najaarsvergadering 2010 van de VGR spraken prof. dr. Kim Putters en mr. Mieke de Die over het onderwerp ‘Governance en kwaliteit van zorg’. Bij governance in de zorg gaat het om bestuur, verantwoording en toezicht. De zorgbestuurder is verantwoordelijk voor kwaliteit en veiligheid van zorg. Door incidenten in de zorg is de nadruk steeds meer op toezicht en controle komen te liggen. Beide sprekers vinden dat de oplossing veel meer moet worden gezocht in communicatie. Een zorgbestuurder zou meer moeten uitkomen voor de waarden en identiteit van de zorgorganisatie en hierover ook meer moeten communiceren naar de buitenwereld.

Vanwege patiëntveiligheid wordt onderzoek gedaan naar videoregistratie in de operatiekamer. Het gaat daarbij om de ontwikkeling van een Digital Operation Room Assistant. Door de sectie gezondheidsrecht van het UMC Groningen is, in het kader van een NWO-project en in samenwerking met de TU Delft, onderzoek gedaan naar de juridische randvoorwaarden voor het gebruik van dergelijke videobeelden. Aandacht wordt besteed aan de in de Wbp gestelde eisen ten aanzien van kwaliteit en toelaatbaarheid van videobeelden. Bij het gebruik van videobeelden worden enkele situaties onderscheiden die leiden tot andere juridische gevolgen onder andere met betrekking tot informed consent, dossiervoering, bewaartermijn en vernietiging.

Enquêteverzoek centrale cliëntenraad en centrale vertegenwoordigersraad Stichting; ernstig verstoorde verhoudingen; twijfel aan juist beleid gegrond; onmiddellijke voorziening; voorzitter raad van toezicht geschorst; benoeming tijdelijke voorzitter raad van toezicht.