Bijna drie jaar nadat de Europese Commissie haar voorstel had gepubliceerd,¹x Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg van 2 juli 2008, COM(2008) 414 def. Zie ook W. Sauter, ‘Patiëntenrechten bij grensoverschrijdende zorg’, NTER 2009/1, p. 1-7. is de richtlijn betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg onlangs door het Europees Parlement en de Raad aangenomen.²x Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende zorg, Pb. EU 2011, L 88/45. Op zichzelf is deze periode niet eens zo verbazingwekkend, gezien de ‘gevoeligheid’ van het onderwerp. Gezondheidszorg is bovendien een terrein waarop de lidstaten primair bevoegd zijn en de Europese Unie, volgens artikel 6 VWEU en artikel 168 lid 7 VWEU, slechts een ondersteunende en coördinerende rol vervult.Maar met de arresten van het Hof van Justitie over de toepassing van de Verdragsbepalingen betreffende het vrije dienstenverkeer op grensoverschrijdende zorg werd al lang vóór de totstandkoming van deze richtlijn de weg vrijgemaakt voor Europese regelgeving op dit terrein. In dit artikel staat de patiëntenrichtlijn centraal en het belang van deze richtlijn voor de ontwikkeling van patiëntenrechten in Europa.

Noten

• 1 Voorstel voor een richtlijn van het Europees Parlement en de Raad betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg van 2 juli 2008, COM(2008) 414 def. Zie ook W. Sauter, ‘Patiëntenrechten bij grensoverschrijdende zorg’, NTER 2009/1, p. 1-7.

• 2 Richtlijn 2011/24/EU betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende zorg, Pb. EU 2011, L 88/45.

In deze kroniek worden de ontwikkelingen in het Europese aanbestedingsrecht belicht die zich hebben voor gedaan in de periode 1 juli 2010 tot 1 juni 2011. De kroniek sluit aan op de vorige kroniek die in november 2010 in NTER is gepubliceerd. Allereerst wordt de jurisprudentie van het Hof van Justitie besproken. Het betreft arresten over de werkingsfeer, de toepassing van de fundamentele beginselen van aanbestedingsrecht, de uitvoering van aanbestedingsprocedures en de rechtsbescherming. Vervolgens komen activiteiten van de Europese Commissie inzake beleidsvorming en wetgeving aan bod. De kroniek sluit af met enkele voorbeelden van handhaving van het aanbestedingsrecht door de Commissie, meer specifiek ten aanzien van de Nederlandse aanbestedingspraktijk.

Commissie/Frankrijk en Elchinov zullen niet de geschiedenisboeken in gaan als baanbrekende arresten die de EU-regels betreffende de vergoeding van de kosten van grensoverschrijdende zorg significant wijzigen. De door het Hof van Justitie getrokken conclusies vloeien logisch voort uit eerdere rechtspraak, komen overeen met de conclusies van respectievelijk Advocaten-generaal Cruz Villalón en Sharpston¹x Om deze reden worden de conclusies van de twee A-G’s niet apart besproken. en zijn in lijn met de relevante bepalingen van de recent aangenomen Richtlijn betreffende de toepassing van de rechten van patiënten bij grensoverschrijdende gezondheidszorg (Patiëntenrichtlijn).²x De richtlijn werd door de Raad aangenomen op de dag dat deze bijdrage werd afgerond: 28 februari 2011. Zie verder het persbericht van de Raad van de Europese Unie, 28 februari 2011, 7056/11, beschikbaar op <www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_Data/docs/pressdata/en/lsa/119514.pdf>. Zie voor een commentaar op het voorstel van de Commissie (COM(2008)414) voor deze richtlijn W. Sauter, ‘Patiëntenrechten bij Grensoverschrijdende Zorg’, NTER 2009/1, p. 1-7. Niettemin, Commissie/Frankrijk en Elchinov verdienen aandacht. In de eerste plaats omdat het Hof van Justitie nadere duidelijkheid verschaft over verenigbaarheid met het EU-recht van nationale regels die de vergoeding van de kosten van in een andere lidstaat ontvangen zorg afhankelijk stellen van voorafgaande toestemming. In de tweede plaats omdat het Hof van Justitie weigert afstand te nemen van de ‘aloude’ regel dat het EU-recht zich verzet tegen een nationale regel die lagere rechters gebiedt uitvoering te geven aan een arrest van de, of een, hoogste rechter dat mogelijk in strijd is met het EU-recht.

Noten

• 1 Om deze reden worden de conclusies van de twee A-G’s niet apart besproken.

• 2 De richtlijn werd door de Raad aangenomen op de dag dat deze bijdrage werd afgerond: 28 februari 2011. Zie verder het persbericht van de Raad van de Europese Unie, 28 februari 2011, 7056/11, beschikbaar op <www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_Data/docs/pressdata/en/lsa/119514.pdf>. Zie voor een commentaar op het voorstel van de Commissie (COM(2008)414) voor deze richtlijn W. Sauter, ‘Patiëntenrechten bij Grensoverschrijdende Zorg’, NTER 2009/1, p. 1-7.

Met de invoering van het nieuwe zorgstelsel per 1 januari 2006 zijn ook Nederlandse pensioengerechtigden woonachtig in andere lidstaten verplicht aangesloten bij het Nederlandse systeem. Van Delft en een aantal anderen maakten hiertegen bezwaar. Ten aanzien van de Europese socialezekerheidsregels oordeelt het Hof van Justitie dat sprake is van een sluitend systeem van conflictregels dat een eigen keuze voor een bepaald regime door de rechthebbenden uitsluit. Aangezien in casu geen van hen in het buitenland gewerkt heeft zijn de bepalingen inzake het vrij verkeer van werknemers niet van toepassing. De nationale regeling mag echter ingezetenen en niet-ingezetenen niet verschillend behandelen. De verwijzende rechter dient te beoordelen of aan deze voorwaarde wordt voldaan.