In een redactioneel artikel geeft de redactie een toelichting op het tijdschriftnummer in kwestie.

Het Hooggerechtshof heeft in deze zaak uitgemaakt dat marge-uitholling geen zelfstandige overtreding vormt van Section 2 van de Sherman Act. Marge-uitholling is alleen onrechtmatig als kan worden aangetoond dat er sprake is van een op de Sherman Act gebaseerde leveringsplicht op groothandelsniveau, dan wel van roofprijzen op eindgebruikersniveau. Indien dat, zoals in linkLine, niet het geval is, is er ook geen plicht om tegen een bepaalde – niet-marge-uithollende – prijs te verkopen. De uitspraak bevestigt de Amerikaanse lijn met betrekking tot misbruik van economische machtsposities en de betekenis in dit verband van sectorregulering. Deze contrasteert met die van met name de Europese Commissie en het Hof van Justitie.

Op 17 december 2008 heeft de Europese Commissie (hierna: Commissie) de fusie tussen Campina en Friesland Foods (tezamen hierna: Partijen) goedgekeurd. Het onderzoek dat aan de goedkeuring vooraf ging, wees uit dat de concentratie in de oorspronkelijke vorm zou leiden tot mededingingsproblemen. Met name op de markt voor de aankoop van rauwe melk, verse zuivelproducten en kaas in Nederland en op de markt voor houdbare zuiveldranken in Nederland, België en Duitsland voorzag de Commissie mededingingsbelemmeringen. Als reactie op de bezwaren van de Commissie hebben Partijen remedies aangeboden om deze markten concurrerend te houden.

Was er vóór 1998 een relatief beperkt aantal beoefenaren van het mededingingsrecht, destijds neergelegd in de Wet Economische mededinging, de laatste jaren voor de inwerkingtreding van de Mededingingswet aangevuld met een aantal generieke verboden, inmiddels heeft het Nederlandse mededingingsrecht zich ontwikkeld tot een volwassen en zelfstandige juridische discipline, die haar aantrekkingskracht op een groot aantal juristen heeft bewezen. In deze tien jaar heeft de rechtspraak over de Mededingingswet een ontwikkeling doorgemaakt en in belangrijke mate bijgedragen aan het tot volle wasdom komen van dit rechtsgebied. In die rechtspraakontwikkeling heeft de NMa een bepalende rol gespeeld.

Zorgfusies zijn een onderwerp van aanhoudend politiek debat. In het bijzonder ziekenhuisfusies houden de gemoederen bezig. Deze bijdrage bespreekt het bijzondere karakter van de ziekenhuismarkt. We betogen dat de liberalisering, de methodologie van marktafbakening, de beperkte schaalvoordelen en de publieke belangen in de zorg maken dat fusies moeilijk beoordeelbaar zijn. Daarbij gaan we in op het spanningsveld tussen de adviserende zorgtoezichthouders NZa en IGZ en de verantwoordelijke algemene mededingingstoezichthouder NMa. Ook analyseren we mogelijke oplossingsrichtingen, in het bijzonder de borging van publieke belangen middels de diensten van algemeen economisch belang, en een aanvullende zorgtoets gebaseerd op het “DNB model” uit de financiële sector.

Fuserende partijen doen in de praktijk nauwelijks een beroep op efficiëntieoverwegingen wanneer ze hun transacties ter goedkeuring voorleggen aan mededingingsautoriteiten in Europa. De Zeeuwse ziekenhuisfusie in Nederland vormt hierop een uitzondering. Efficiëntieverweer is in Europa dan ook zelden doorslaggevend bij de beoordeling van fusies. Hoewel andere motieven achter fusies mogelijk zijn, moeten efficiëntieoverwegingen echter zeker niet worden uitgesloten. Daarom verdienen mogelijke efficiëntieverbeteringen meer aandacht dan ze nu krijgen in Europese fusiecontrole.

Bij de toetsing van zorgfusies door de NMa komt een aantal onderwerpen geregeld terug. In deze bijdrage zullen de belangrijkste onderwerpen worden besproken. Ook bespreken wij twee onderwerpen die nog niet of weinig aan de orde zijn geweest, maar die in de toekomst wel eens in belang zouden kunnen toenemen, meer in het bijzonder vanwege het recente besluit van de NMa in de zaak van de Zeeuwse ziekenhuizen.

Ondanks de financiële crisis is het aantal concentratiemeldingen in 2008 niet afgenomen. De NMa heeft een vergelijkbaar aantal zaken behandeld als in voorgaande jaren. Deze hebben geleid tot een aantal interessante besluiten. In de zaak Telefoongids/Gouden Gids heeft de NMa voor het eerst een effectanalyse toegepast zonder de relevante markt af te bakenen. De NMa maakt een uitvoerige analyse van de te verwachten gevolgen van de fusie zonder in te gaan op de marktaandelen van de partijen. In de zaken Evean/Philadelphia/Woonzorg en KPN/Reggefiber leidden verticale effecten tot mededingingsrechtelijke bezwaren, waarvoor remedies nodig waren. De NMa gaat daarbij voor het eerst uitgebreid in op de Richtsnoeren niet-horizontale fusies van de Commissie. Bovendien heeft de NMa voor het eerst onder het nieuwe boeteregime boetes opgelegd voor het niet melden van een concentratie.

In een redactioneel artikel geeft de redactie een toelichting op het tijdschriftnummer in kwestie.

In een column geeft een redacteur of auteur zijn of haar visie op een bepaald onderwerp.

Op 28 augustus 2008 heeft de Raad van Bestuur van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (hierna: NMa) voor de overname van Truvo Nederland en ClearSense door European Directories een vergunning verleend.¹x Besluit van de NMa in zaak 6246/ 674, European Directories/Truvo Nederland van 28 augustus 2008. Het betreft de overname van Gouden Gids door De Telefoongids in Nederland waarvan de NMa eerder op 11 maart 2008 stelde dat een vergunningsaanvraag noodzakelijk was.²x Besluit van de NMa in zaak 6246/ 123 ,European Directories/Truvo Nederland van 11 maart 2008. Beide besluiten zijn om een aantal redenen interessant. Ten eerste betreft de overname de twee meest prominente bedrijvengidsen in Nederland, in casu De Telefoongids en de Gouden Gids. Ten tweede is de marktafbakening lezenswaardig omdat dit de eerste besluiten van de NMa zijn waar zowel online als offline (lees: papieren) publicaties bij de bepaling van de relevante markt een belangrijke rol spelen. Ten derde is dit mijns inziens de eerste keer dat de NMa (mede) op basis van een efficiëntieverweer een overname goedkeurt en ten vierde is het opmerkelijk dat in het uiteindelijke besluit in de vergunningsfase eerder geuite bezwaren van de NMa worden weerlegd zonder dat remedies noodzakelijk worden geacht.

Noten

• * Machiel Bolhuis is niet betrokken geweest bij de second opinion van TILEC die in opdracht van de NMa is deze zaak is uitgevoerd. Dit artikel is op persoonlijke titel geschreven.

• 1 Besluit van de NMa in zaak 6246/ 674, European Directories/Truvo Nederland van 28 augustus 2008.

• 2 Besluit van de NMa in zaak 6246/ 123 ,European Directories/Truvo Nederland van 11 maart 2008.