In dit artikel gaan auteurs in op het wetsvoorstel Wet windenergie op zee dat op 16 oktober is aangeboden aan de Tweede Kamer. Deze wet is speciaal ontworpen om de doelstellingen van het kabinet tot het realiseren van windparken in zee te halen. De auteurs bespreken de diverse nieuwe instrumenten die het wetsvoorstel introduceren, zoals het kavelbesluit. Ten behoeve van het kavelbesluit worden veel van de benodigde onderzoeken voor het realiseren van een windpark verricht, zodat een private initiatiefnemer na het kavelbesluit zo snel mogelijk het windpark kan realiseren.

Dit redactioneel vormt de aftrap voor het themanummer over het wetsvoorstel voor een Omgevingswet.

Twee jaar geleden is de Wet modernisering instrumentarium geluidbeleid, geluidproductieplafonds in werking getreden. Daarbij is de Wet geluidhinder (Wgh) gewijzigd en hoofdstuk 11 Geluid aan de Wet milieubeheer (Wm) toegevoegd. Dit geheel aan regelgeving wordt aangeduid als SWUNG-1 (Samen Werken aan de Uitvoering van Nieuw Geluidbeleid, deel 1). Daarbij zijn geluidproductieplafonds ingevoerd in de Wm, de regels over geluidsbelastingkaarten en actieplannen van de Wgh overgeheveld naar de Wm en is de Wgh vereenvoudigd. Het is de eerste stap naar volledige integratie van de Wgh in de Wm. Dit artikel bevat een overzicht van de meest opvallende SWUNG-1-uitspraken van de afgelopen twee jaar.

In dit artikel wordt het wetsvoorstel voor de Omgevingswet beoordeeld op de aspecten van handhaving. Auteurs betogen dat de regering onvoldoende lering heeft getrokken uit fouten in het verleden. Daardoor laat de Omgevingswet een kans liggen op een fundamentele koerswijziging in de handhaving van het omgevingsrecht.

In dit artikel wordt inzicht gegeven in de totstandkoming van de Omgevingswet. Naar aanleiding van gesprekken met enkele direct betrokkenen bij het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Raad van State en Tweede Kamer wordt inzicht gegeven in de wijze waarop deze partijen omgaan met de uitdaging die de Omgevingswet vormt.

In dit artikel wordt het instrument van het projectbesluit zoals opgenomen in het wetsvoorstel voor een Omgevingswet besproken. De auteur vergelijkt het instrument uit het wetsvoorstel met de doelen van de regering om sneller en betere besluitvorming mogelijk te maken. Verder wordt beschouwd het projectbesluit een volwaardige vervanger is voor het tracébesluit uit de Tracéwet.

In deze bijdrage wordt de uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak over de uitbreiding van het dierenpensioen in Grolloo besproken en vergeleken met enkele andere uitspraken over ontheffingen opgenomen in provinciale verordeningen in relatie tot artikel 4.1a van de Wet ruimtelijke ordening. Bekeken wordt hoe de verschillende provincies omgaan met de gevolgen van de uitspraak voor provinciale verordeningen en hoe de relatie tussen de ontheffing en artikel 4.1a van de Wro in de Omgevingswet vorm wordt gegeven.

De vernieuwde Kaderrichtlijn Afvalstoffen verscheen eind 2008 in het Europese publicatieblad. Vijf jaar na dato kan aan de hand van de rechtspraak over het begrip afvalstof en de in de richtlijn opgenomen uitzonderingen de balans worden opgemaakt: is het met de nieuwe richtlijn in de hand inderdaad makkelijker geworden om afvalstoffen van (secundaire) grondstoffen te onderscheiden? De conclusie is dat dit maar zeer ten dele is gelukt, en dat het nog steeds vooral aan de rechter is om de scherpe randjes van het afvalstoffenbegrip weg te vijlen. Wel lijkt het zo dat het begrip afvalstof anno 2014 minder ruim is dan in 2000 na het arrest ARCO Chemie misschien nog werd gedacht.

De schaalvergroting en intensivering in de veehouderij hebben met name in de concentratiegebieden geleid tot een verslechtering van het woon- en leefklimaat. In deze bijdrage wordt aan de hand van de jurisprudentie bezien op welke wijze deze verslechtering door middel van de Verordening ruimte kan worden tegengegaan. Vervolgens wordt aan de hand van de Verordening ruimte 2014 van de provincie Noord-Brabant kritisch bezien of het mogelijk is dit verslechterde woon- en leefklimaat te verbeteren en tegelijkertijd de verduurzaming van de veehouderij te bevorderen. Geconcludeerd wordt dat door middel van de algemene regels van de provinciale Verordening ruimte de vestiging en uitbreiding van veehouderijen in aangewezen gebieden kunnen worden beperkt of verboden, zelfs als daarmee wordt afgeweken van een reconstructieplan of wanneer reeds maatregelen zijn getroffen op grond van de regelgeving ter bestrijding van dierziekten. Uit de wetsgeschiedenis valt op te maken dat in de Verordening ruimte ook milieunormen kunnen worden opgenomen, tenzij daardoor strijd ontstaat met andere wetgeving. Daarmee zou de Verordening ruimte in beginsel de mogelijkheid bieden om het woon- en leefklimaat te verbeteren en tevens de duurzaamheid van de veehouderij te bevorderen. Echter, de wijze waarop de milieunormen in de Verordening ruimte 2014 van Noord-Brabant zijn vormgegeven, lijkt – vooral met betrekking tot de normen voor geur en fijn stof – juridisch kwetsbaar. De toekomst zal daarom moeten uitwijzen of de provinciale Verordening ruimte ook een bruikbaar instrument is voor de verduurzaming van de veehouderij.

In deze bijdrage wordt stilgestaan bij de vraag hoe de gezondheidsrisico’s (zoönosen en endotoxinen) van veehouderijen via het omgevingsrecht worden gereguleerd. Daarbij worden achtereenvolgens de jurisprudentie over ruimtelijke besluiten, de jurisprudentie inzake milieubesluiten en te verwachten beleid aan de orde gesteld. Tot slot zal aan de hand van de Q-koortsepidemie worden geïllustreerd hoe het systeem thans werkt.

De gemeente Voerendaal heeft door middel van een beheersverordening de – daarvoor illegale – permanente bewoning van recreatiewoningen gelegaliseerd. In deze bijdrage wordt de toelaatbaarheid van het legaliseren van gebruik in een beheersverordening besproken aan de hand van de afwijzing van de minister van IenM om de beheersverordening te vernietigen.