Naar aanleiding van het vonnis van de rechtbank Midden-Nederland van 18 december 2019 bespreken de auteurs de vraag of de bevoegdheid tot het schikken van een verpande vordering contractueel aan de pandhouder toegekend kan worden en of die afspraak goederenrechtelijk effect heeft.

De praktijk heeft behoefte aan de verpanding van andere objecten dan eigendom, beperkte rechten en vorderingsrechten. Onderzocht wordt in hoeverre het vermogensrecht in deze behoefte dient te voorzien. Geconcludeerd wordt tot enkele toevoegingen aan de Aanwijzingen voor de regelgeving.

De auteur onderzoekt de reikwijdte van art. 7:628 BW in geval van niet werken vanwege corona. De conclusie is dat de wetsgeschiedenis alle ruimte biedt voor maatwerk en als uitgangspunt steun biedt voor het ‘overmachtsverweer’ van de werkgever. De feitenrechtspraak 2020 laat een ander beeld zien. Ook staat de auteur stil bij de vraag of werknemers een recht hebben op thuiswerken en/of werkgevers werknemers kunnen dwingen thuis te werken.

Op 21 februari 2020 oordeelde de Hoge Raad dat indien storingsherstel slechts door de netbeheerder zelf kan (en mag) worden verricht, daarvan niet geabstraheerd dient te worden. Indien de netbeheerder zijn eigen tarieven vergoed wenst te krijgen, zal hij echter wel voldoende inzicht moeten geven in de opbouw daarvan.

Eigendom verschaft individuele vrijheid in bevoegdheden ten aanzien van zaken. Een historisch vergelijkende analyse in vrijheidsperspectief maakt duidelijk dat ons civiele eigendomsbegrip die bevoegdheden nader kan bepalen, en publieke belangen en plichten kan accommoderen, met oordeel des verstands en rechtvaardigheid, juist als persoon (subject) en zaak (object) bij de analyse worden betrokken.

Ook pand- en hypotheekhouders worden geconfronteerd met beperkingen bij de uitwinning van hun onderpand. Een tweetal daarvan wordt besproken: de toerekening van de opbrengst van een onderneming (inclusief goodwill) aan het meeverkochte onderpand en de bevoegdheid van de curator in faillissement tot het stellen van een termijn voor uitwinning.

Bij opzegging door een bank van een overeenkomst inzake een betaalrekening kan spanning ontstaan tussen het belang van de bank, die moet voldoen aan internationale afspraken en toezichtswetgeving, en het belang van de klant, die zonder betaalrekening niet kan functioneren. In twijfelgevallen prevaleert in de civiele jurisprudentie vaak het belang van de klant.

In deze bijdrage worden enkele aantekeningen vanuit ipr-perspectief geformuleerd omtrent ‘vrijheid’ én vrijheidsbeperking. Gefocust wordt op diverse actuele thema’s. Daarbij worden zowel directe als indirecte verschijningsvormen van vrijheid blootgelegd. Een verkenning van de verhouding van ‘vrijheid’ tot ‘bescherming van kwetsbare partijen’ blijkt te nopen tot waakzaamheid bij regulering.

Het (Europeesrechtelijke) recht van vrije advocaatkeuze in rechtsbijstandverzekeringen is in de afgelopen jaren sterk geëvolueerd. De bijdrage focust op de achtergrond van dit keuzerecht (voorkoming van belangenconflicten) en recente rechtspraak van het HvJ EU. Het keuzerecht lijkt een geheel nieuwe dimensie te krijgen, buiten de kaders van gerechtelijke en administratieve procedures.

Het artikel analyseert de beknotting van privaatrechtelijke vrijheden tijdens de bezetting en na de bevrijding door middel van publiekrechtelijke en dwingendrechtelijke regels. De rechtvaardiging voor dit wetgevende ingrijpen school vaak in een algemeen belang. Er was daarmee sprake van een grote mate van continuïteit in de beperking van private partijen in hun handelingsvrijheid voor, tijdens en na de Tweede Wereldoorlog.

De auteurs verkennen de grenzen aan de beleidsvrijheid van de faillissementscurator. Aan de hand van drie ontwikkelingen wordt onderzocht wanneer sprake is van ‘regels’, bij overtreding waarvan de curator persoonlijk aansprakelijk is. De auteurs signaleren een toename aan richtlijnen en een toename aan onduidelijkheid over hoe die op te vatten.

De auteurs behandelen in deze bijdrage vijf vormen van vrijheid die de overheid heeft bij de besluitvorming op een verzoek om nadeelcompensatie. Aan de orde komen de vrijheid rond advisering door een adviescommissie, de invulling van het normaal maatschappelijk risico, de invulling van de voorzienbaarheid van overheidsmaatregelen, het al dan niet hanteren van de concernbenadering en de invulling van de speciale last.

In dit redactioneel wordt het centrale onderwerp van dit themanummer toegelicht en wordt nader ingegaan op de bijdragen die in het nummer aan de orde komen.

Een analyse van het spanningsveld tussen de vrije beschikbaarheid van data en informatie – een essentieel grondrecht voor het kunnen functioneren van wetenschap en politiek en de evenzeer grondrechtelijk verankerde bescherming van ‘eigendom’ – van bijvoorbeeld bedrijfsgeheimen en digitale bestanden – en van persoonsgebonden data en informatie.

De auteurs onderzoeken aan de hand van de jurisprudentie hoe de toekenning van hoge schadevergoedingen wegens onrechtmatige perspublicaties zich verhoudt met de vrijheid van meningsuiting. In dat verband besteden zij aandacht aan het zogenoemde chilling effect. Ook komt aan de orde hoe de rechter omgaat met hoge schadevergoedingen in het buitenland.

De vaststelling van het csqn-verband wordt gezien als een feitelijke exercitie waar normatieve overwegingen geen rol spelen. In deze bijdrage wordt betoogd (1) dat dit onjuist is omdat normatieve overwegingen ook nu al een rol spelen, maar (2) dat deze overwegingen ten onrechte alleen ten gunste van het slachtoffer werken.

Is een buitenlands arbitraal vonnis vatbaar voor tenuitvoerlegging als het is vernietigd in het land van origine? In beginsel niet, zo wordt thans in de literatuur aangenomen op basis van de beschikking van de Hoge Raad uit 2017 inzake Maximov/NMLK. Deze beschikking staat echter een ruimere lezing toe die beter aansluit bij de tendens in het Nederlandse vermogensrecht om de oorzaken en gevolgen van nietigheden zo veel mogelijk te beperken.

De WHOA introduceert een nieuwe akkoordprocedure (bestaande uit twee varianten) in de Faillissementswet. Hiermee kan een schuldenaar een onderhands akkoord aanbieden aan zijn schuldeisers en aandeelhouders. Indien aan bepaalde voorwaarden is voldaan, kan de rechter het akkoord homologeren. Dan zijn alle stemgerechtigde schuldeisers en aandeelhouders gebonden aan het gehomologeerde akkoord.

In dit artikel wordt onderzocht of een poging tot strategisch contracteren effect heeft in het licht van de uitleg en kwalificatie van de overeenkomst. Dit wordt besproken aan de hand van een voorbeeld waarin een hulpverlener met een patiënt overeenkomt dat een zaak aan de patiënt wordt geleverd met als doel de toepassing van art. 7:24 lid 2 BW te activeren.

De komst van volledig zelfrijdende auto’s roept veel juridische problemen op. Aan de hand van een scenario wordt onderzocht welke vragen van aansprakelijkheid rijzen en hoe deze dienen te worden beantwoord. De nadruk zal daarbij liggen op de productaansprakelijkheid. Daarbij zal de auteur in hoofdzaak putten uit haar recent afgeronde promotieonderzoek.