Op het gebied van werkgeversaansprakelijkheid was 2008 zonder twijfel het jaar van de aansprakelijkheid voor verkeersongevallen op grond van art. 7:611 BW. De verkeersongevallenjurisprudentie maakt niet duidelijk of en, zo ja, onder welke voorwaarden art. 7:611 BW ook in andere situaties tot een vergoedingsplicht zou kunnen leiden. In het te bespreken arrest van 17 april 2009 heeft de Hoge Raad zich uitgelaten over een ongeval tijdens een personeelsactiviteit. ‘Goed werkgeverschap’ blijkt niet alleen tot een verzekeringsplicht te kunnen leiden, maar ook tot een zorg- en preventieplicht. Het arrest geeft aanleiding voor een algemene verkenning van (de grenzen van) de rol van art. 7:611 BW.

Op 10 april 2009 heeft de Hoge Raad een voor de mediationpraktijk belangrijk arrest gewezen door zich uit te spreken over de omvang van de getuigplicht van de mediator. In deze bijdrage wordt een overzicht gegeven van de methoden die in de mediationpraktijk zijn ontwikkeld om het vertrouwelijke karakter van een mediation te beschermen. Vervolgens wordt het arrest van de Hoge Raad besproken, waarin deze zich uitlaat over de wijze waarop deze methoden moeten worden gehanteerd. Tot slot wordt ingegaan op de vraag wanneer het vertrouwelijke karakter van de mediation lijkt te kunnen worden doorbroken.

Moet voor De Nederlandsche Bank aansprakelijkheidsrechtelijke immuniteit of semi-immuniteit in het leven worden geroepen? Aan de hand van recente jurisprudentie, waaronder het arrest van het Hof Amsterdam in de zaak BeFra, en de onderzoeken naar de overname van ABN Amro en het faillissement van Icesave wordt beoordeeld of het noodzakelijk en wenselijk is om De Nederlandsche Bank immuun te maken voor potentiële claims.

Wanneer en tegen welke voorwaarden kan een krediet- en/of leningsovereenkomst of de gehele kredietrelatie worden opgezegd en hoe verhoudt zich dit tot de risico’s van kredietvoortzetting?

Een behandeling van en een overzicht van de literatuur aangaande verschillende aspecten van het pandrecht op rekening-courantsaldi, waaronder de aard van dergelijke saldi, de vorm van verpanding – stil of openbaar – en de inningsbevoegdheid van het verpande saldo.

Op 4 juni 2009 heeft het HvJ EG twee arresten gewezen die van belang zijn voor de discussie over ambtshalve toepassing van gemeenschapsrecht. Onder andere naar aanleiding van deze arresten wordt in deze bijdrage onderzocht welke eisen het gemeenschapsrecht aan ons burgerlijk procesrecht stelt en in hoeverre ons burgerlijk procesrecht reeds aan die eisen voldoet. Aan de orde komt of de rechter verplicht is tot ambtshalve toepassing van art. 81 EG en de bepalingen van de Richtlijn betreffende oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten. Ten slotte wordt ingegaan op de vraag in hoeverre een dergelijke verplichting zich verdraagt met het stelsel van art. 24 en 25 Rv.

De Hoge Raad wijst in deze zaak een beroep op verjaring van verbeurde dwangsommen af, nu dit recht impliciet zou zijn prijsgegeven in een vaststellingsovereenkomst. De consequenties van de uitspraak voor de rechtspraktijk achten schrijvers op diverse gronden minder gelukkig.

Aan de hand van een recente uitspraak van de Hoge Raad en een bindend advies van de Adviescommissie Restitutieverzoeken Cultuurgoederen en Tweede Wereldoorlog wordt in deze bijdrage ingegaan op enkele aspecten van de vaststellingsovereenkomst. Aan de orde komen onder meer de mogelijkheid een beroep te doen op dwaling en de toetsing op grond van art. 7:902 BW.

In de kredietbehoefte van bedrijven en ondernemingen wordt voor het grootste deel voorzien door professionele financiers, in de regel (groot)banken. Tot zekerheid voor de nakoming van de verplichtingen van de kredietnemers is een substantieel deel van de leningen afgedekt door goederenrechtelijke zekerheidsrechten. Binnen de financiële praktijk heeft zich echter een aantal varianten ontwikkeld waarbij de in zekerheid gegeven goederen op een alternatieve wijze te gelde worden gemaakt. Een aantal rechterlijke uitspraken van de laatste jaren legt de mogelijkheden om efficiënt en vrijelijk te manoeuvreren aan banden. Aan de hand van deze uitspraken zal voor de verschillende goederenrechtelijke zekerheidsrechten de problematiek worden belicht. Daarbij worden valkuilen aangegeven en oplossingsrichtingen geschetst.

De Hoge Raad heeft zich in dit arrest voor de eerste keer uitgelaten over de rechtsgevolgen van de Vormerkung. Deze nieuwe rechtsfiguur leidt niet tot beschikkingsonbevoegdheid van de verkoper. De schuldeiser van de verkoper die na de Vormerkung beslag heeft gelegd op het registergoed, heeft nadat dit goed is geleverd aan de koper, geen aanspraak op uitbetaling door de notaris van een deel van het restant van de koopsom.

Het vraagstuk betreffende de grenzen van de vrijheid van meningsuiting bij een botsing met het recht op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer (eer en goede naam, privacy) staat in deze bijdrage centraal. Bezwaren tegen de wijze waarop de Hoge Raad art. 10 EVRM toepast bij een botsing met art. 8 EVRM, met name in het licht van de EHRM-rechtspraak, worden belicht. Er wordt in het bijzonder aandacht besteed aan de botsing van deze grondrechten in het internettijdperk, nu door de opkomst van internet de uitingsmogelijkheden explosief zijn gegroeid. Het is de vraag of het recht wel voldoende instrumenten biedt om het evenwicht tussen vrijheid van meningsuiting en privacy op het internet te handhaven.

Op 25 november 2008 heeft het HvJ EG arrest gewezen in de zaak Heemskerk met betrekking tot de ambtshalve toetsing aan gemeenschapsrecht. In deze bijdrage wordt bekeken hoe dient te worden omgegaan met gemeenschapsrecht dat aan justitiabelen verplichtingen oplegt. Het arrest wordt daarbij in het kader van de ambtshalve toepassing van gemeenschapsrecht geplaatst.

Proefschrift besproken door prof. mr. P.M. Veder