Bespreking van twee recente arresten over ‘automatische toerekening’ krachtens verkeersopvatting in geval van rechtsdwaling of naderhand vernietigde besluitvorming. Deze bekende subregel wordt daarin uitgebreid naar supranationaal recht en naar handelen door een geprivatiseerd overheidsorgaan. De achtergrond van deze vorm van toerekening komt aan de orde, evenals bespreking van een recent pleidooi om daarin het ‘profijtbeginsel’ te betrekken.

In deze bijdrage wordt de botsing tussen het retentierecht en de oudere gerechtigde op de zaak – in het bijzonder de hypotheekhouder – onderzocht. De conclusie is dat het retentierecht wellicht minder snel tegen de oudere hypotheekhouder kan worden ingeroepen dan wel wordt gedacht.

Procederen kan onrechtmatig zijn. In het licht van het fundamentele recht op toegang tot de rechter is daarvan niet spoedig sprake. De mogelijke sanctie van een procedeerverbod komt in vergelijking met schadevergoeding bovendien bijzonder ingrijpend voor. Dit verklaart dat procedeerverboden zeldzaam zijn. Toch is de verbodssanctie niet zonder betekenis, en kan deze in gevallen van dreigende kansloze procedures en ‘juridische stalking’ een nuttige rol vervullen. Toepassing en nadere ontwikkeling van kostenprikkels kunnen waarschijnlijk een veel belangrijker bijdrage leveren aan het tegengaan van ongewenst procesgedrag.

In dit artikel wordt aan de hand van het arrest HR 19 april 2013, NJ 2013/239 (Alheembouw/HDI-Gerling) de vraag behandeld hoe ten opzichte van de in de jurisprudentie ontwikkelde gevalstypen van contractsuitleg de uitleg van een derdenbeding in een verzekeringsovereenkomst te plaatsen is. Wanneer is van zo’n beding sprake en welke uitlegmaatstaf moet hierbij worden gehanteerd?