Wat is de positie van een hoofdgerechtigde of verwachter als deze te maken krijgt met schulden? Besproken wordt het verschil tussen zuivere en beneficiaire aanvaarding en tussen het al dan niet toepasselijk zijn van artikel 3:222 BW.

In deze bijdrage besteedt de schrijver aandacht aan de vraag wie bevoegd is ten behoeve van de gemeenschap van nalatenschap te procederen. Daarbij constateert hij dat het in de praktijk regelmatig voorkomt dat (de advocaat van) een erfgenaam zich niet realiseert dat het gaat om een (rechts)vordering van de gemeenschap en er ten onrechte van uitgaat dat hij namens de erfgenaam privé dient te procederen. Bij de beantwoording van de vraag dient een aantal onderscheidingen te worden gemaakt. Allereerst of het gaat om een vordering op een derde of op een erfgenaam/deelgenoot. En ook of er eventueel een met het beheer van de vordering belaste erfrechtelijke functionaris in functie is.

Het komt regelmatig voor dat in een testament een legaat staat opgenomen. In dit artikel onderzoeken de auteurs wat de rechten en plichten zijn van de erfgenaam die met een legaat is belast en met welke ‘valkuilen’ de erfgenaam rekening moet houden. Speciale aandacht wordt daarbij besteed aan de positie van de legitimaris-erfgenaam en aan het (keuze)legaat tegen inbreng (van waarde). Pas wanneer duidelijkheid bestaat over wat de status is van het legaat bij de afwikkeling van een nalatenschap kan weloverwogen een keuze worden gemaakt tussen het al dan niet (beneficiair) aanvaarden van de nalatenschap, dan wel het verwerpen van de nalatenschap (al dan niet onder het doen van een beroep op de legitieme portie).

Twee kinderen die begunstigden zijn van de levensverzekering van hun overleden vader procederen tegen zijn partner, die enig erfgenaam is en aanspraak maakt op de uitkering. De Hoge Raad oordeelt dat op grond van redelijkheid en billijkheid de rechtsgevolgen aan de begunstiging moeten worden onthouden. De partner krijgt het geld.

Minderjarigen die de leeftijd van 16 jaar hebben bereikt, kunnen uiterste wilsbeschikkingen maken. Uit cijfers verstrekt door de KNB blijkt dat op jaarbasis gemiddeld enkele tientallen testamenten door minderjarigen worden opgesteld. Dat was onder het oude erfrecht al zo. Indien een minderjarige testeert, mag hij op grond van artikel 4:58 BW geen uiterste wilsbeschikking maken ten voordele van zijn leermeester, met wie hij tezamen woont. In de literatuur wordt gesteld dat artikel 4:58 BW thans vrijwel achterhaald is en nauwelijks nog betekenis heeft. Ondanks het feit dat de resultaten van een door mij verricht praktijkonderzoek anders laten zien dan de heersende opvatting in de literatuur, ben ik het met deze stelling eens. Naar mijn mening is er voldoende reden om te stellen dat artikel 4:58 BW thans niet meer in een maatschappelijke behoefte voorziet. Daarnaast is er de bijstand van een notaris bij het opstellen van uiterste wilsbeschikkingen om ongewenste beïnvloeding van de testateur te voorkomen.

In dit artikel worden enkele problemen besproken bij plaatsvervullings- en aanwasregelingen in fideicommissen. De problemen kunnen ontstaan door gebeurtenissen (zoals het overlijden van de eerstaangewezen verwachter) hangende de voorwaarde.

Das österreichische Erbrecht ist erst kürzlich grundlegend reformiert worden. Das Erbrechtsänderungsgesetz 2015, das mit 1. Jänner 2017 in Kraft getreten ist, stellt die umfangreichste Reform seit Bestehen des Allgemeinen Bürgerlichen Gesetzbuches 1811 dar. Kernbereiche betreffen insbesondere sprachliche und inhaltliche Anpassungen an die Bedürfnisse des 21. Jahrhunderts. So haben unter anderem das Testamentsrecht, das gesetzliche Erbrecht und das Pflichtteilsrecht Änderungen erfahren.
Im folgenden Beitrag werden drei Themen des österreichischen Erbrechts behandelt: die Stellung des überlebenden Ehegatten (Kapitel 2), die Stellung des überlebenden Lebensgefährten (Kapitel 3) und das Pflichtteilsrecht sowie pflichtteilsähnliche Rechte (Kapitel 4). Auch diese Bereiche wurden im Zuge der Reform (teilweise) neu geregelt und modernisiert, weshalb eine nähere Darstellung für den rechtsvergleichenden Diskurs vielversprechend erscheint.

In Bezug auf den überlebenden Ehegatten des Erblassers hat der polnische Gesetzgeber einige besondere Regelungen geschafft, die sich auf die Verstärkung seiner Stellung richten. Die besondere und einmalige Rolle, die ein Ehegatte im Lebensbereich des anderen Ehegatten spielt, spricht eindeutig für die Bevorzugung des überlebenden Ehegatten auf den Todesfall des anderen Ehegatten.
In der polnischen Rechtsordnung kann der Pflichtteilsberechtigte die Herausgabe oder die Eigentumsübertragung von Sachen aus der Erbschaft nicht verlangen. Der Pflichtteilsanspruch ist lediglich ein Geldanspruch, der sich gegen die Erben richtet. Die Hauptgedanke der polnischen Regelung in Bezug auf das Pflichtteil ist positiv zu bewerten. Einerseits kann der Erblasser über den Nachlass auf den Todesfall frei zu verfügen. Andererseits wird indirekt die Sicherung des Interesses von nahestehenden Personen durch den Geldanspruch auf Zahlung des Pflichtteils garantiert. Die Höhe des Pflichtteilanspruchs ist dabei als ein Kompromiss zwischen dem Erblasserwillen und den Bedürfnissen der nahestehenden Personen des Erblassers zu betrachten.

Das schweizerische Eherecht bietet umfassende Möglichkeiten, den überlebenden Ehegatten zu begünstigen. Seine gesetzliche Stellung ist aus vermögensrechtlicher Sicht ausgewogen, auch wenn in einer Revision gegenwärtig möglicherweise sein Pflichtteil etwas eingeschränkt wird. Der Ehegatte kann weniger häufig als die Kinder von Herabsetzung und Ausgleichung betroffen.
Das schweizerische Internationale Erbrecht, welches grundsätzlich am Wohnsitz anknüpft, bietet durch eine Rechts- und Zuständigkeitswahl umfassende Gestaltungsmöglichkeiten.

Der vorliegende Beitrag führt in die Grundprinzipien des italienischen Erbrechts ein und vertieft vor allem die Aspekte des Ehegattenerbrechts und des Pflichtteilsrechts. Es zeigt sich damit ein insgesamt reformbedürftiges Erbrecht, das geprägt von Verboten und Beschränkungen der Testierfreiheit nur wenig Spielraum lässt.

Het Belgische erfrecht is per 1 september 2018 gewijzigd. Deze bijdrage gaat in op de belangrijkste veranderingen: de erfrechtelijke reserve, de inbreng van giften en de erfovereenkomsten.

Nachstehend werden im Teil 1 die Rechte des überlebenden Ehepartners bei gesetzlicher Erbfolge, der Ausschluss vom Ehegattenerbrecht beim Tod während eines rechtshängigen Scheidungsverfahrens und die passive Vererblichkeit eines Ehegattenunterhaltsanspruches dargestellt, im Teil 2 die ordentlichen Pflichtteilsrechte (Berechtigte, Quote) und die Pflichtteilsergänzungsansprüche wegen vom Erblasser zu Lebzeiten vorgenommener Schenklungen sowie die pflichtteilsähnlichen Ansprüche.
Im Teil 3 wird die Problematik behandelt, ob ein nach deutschem Erbrecht zulässig und wirksam abgeschlossener Erb- und Pflichtteilsverzichtsvertrag noch Wirkungen hat, wenn zum Zeitpunkt des Todes des Erblassers niederländisches Erbrecht gilt, weil dieses den lebzeitigen Verzichtsvertrag verbietet.

In het intestaaterfrecht van Engeland en Wales heeft de langstlevende echtgenoot een sterke positie. Ook biedt het erfrecht er bescherming aan een gespecificeerde groep nabestaanden indien zij onvoldoende beschermd achterblijven op grond van intestaaterfrecht of testament. De Inheritance Act 1975 verschaft de rechter namelijk een discretionaire bevoegdheid om voorzieningen te treffen indien geen reasonable financial provision voor deze personen aanwezig is. Deze discretionaire benadering is flexibeler dan de Nederlandse legitieme portie, maar de rechtszekerheid vereist wel dat rechters aangeven welke factoren voor hen van doorslaggevend belang waren om tot een bepaald oordeel te komen.

Op 12 december 2017 werd de Handleiding erfrechtprocedures kantonrechter vastgesteld. De handleiding vervangt de versie uit 2008. In deze bijdrage wordt de nieuwe handleiding besproken. Naast de doelstelling en opzet van de handleiding worden de algemene opmerkingen uit de handleiding besproken. De belangrijkste inhoudelijke wijzigingen ten opzichte van de vorige versie komen aan de orde.

Rentetermijnen die vervallen na overlijden van een schuldenaar wiens nalatenschap wordt vereffend conform afdeling 4.6.3 BW leveren in de praktijk onduidelijkheid op. Deze bijdrage vergelijkt twee op dit punt relevante rechterlijke uitspraken, om vervolgens de behandeling van rentetermijnen in faillissement voor het voetlicht te brengen. Daarna wordt beargumenteerd waarom die behandeling ook in vereffening dient te worden gevolgd en wordt geanalyseerd wat daarvan de praktische gevolgen zijn. Daarbij wordt aandacht besteed aan aansprakelijkheid en verhaalsaansprakelijkheid en wat de relevantie is van een eventueel negatief saldo en het onderscheid tussen de zware en lichte vereffening.