In dit artikel onderzoeken wij met behulp van inzichten uit de rechtseconomie of beperking van de aansprakelijkheid van toezichthouders wegens falend toezicht wenselijk is. Omdat er redenen zijn om te vrezen dat onbeperkte aansprakelijkheid tot excessief toezicht leidt, betogen wij dat de aansprakelijkheid inderdaad beperkt moet worden. Deze beperking moet niet bestaan in een maximumbedrag waarvoor de toezichthouder aansprakelijk kan zijn, maar in een soepeler gedragsstandaard, zoals ‘opzet of grove schuld’.

In het toezicht wordt getracht organisaties in hun feitelijk functioneren te beïnvloeden en te beheersen. Een van de aspecten van organisaties waar de belangstelling van de toezichthouders steeds meer naar uit gaat, is cultuur. Cultuur wordt dan gezien als de ‘driver’ achter het handelen van organisaties en in de wens om gevaren te voorkomen zoekt de toezichthouder naar aangrijpingspunten die tijdig zicht geven op waarschijnlijk gedrag en vooral ongewenst gedrag. In deze bijdrage bespreekt de auteur enkele problemen die aan de cultuurnotie als aangrijpingspunt van wettelijk toezicht verbonden zijn. Concluderend leidt het artikel tot het inzicht dat aan de cultuurnotie nog veel onduidelijk is en dat de hantering ervan in het toezicht dan ook meer vragen oproept dan dat er mee beantwoord kunnen worden.

Wie in het openbaar meer of minder toezicht bepleit, bevindt zich in een ondoorzichtig en gepolariseerd debat. Wanneer kost het bezuinigen op toezicht meer dan dat het oplevert? Wat begrenst de toegevoegde waarde van toezicht? In dit artikel pogen we dit debat inzichtelijker en zinvoller te maken door het te analyseren en te structureren.

Recentelijk werden de hoofdverdachten in de ‘Klimop-zaak’ door de Rechtbank Haarlem in eerste aanleg veroordeeld tot uiteenlopende straffen. Strafrechtelijke vervolging van fraude zou er mede toe moeten dienen witteboordencriminaliteit ondubbelzinnig te veroordelen. Welke rol spelen de media bij deze pogingen om een grens te trekken in het grijze gebied tussen innovatief ondernemerschap en verwerpelijke roekeloosheid?

Ondernemingsraden maken op dit moment nog te weinig gebruik van wettelijke rechten, zoals het aanbevelingsrecht. Het heeft volgens mij daarom geen zin om nieuwe wettelijke regelingen in het leven te roepen, zoals een verplichting om de ondernemingsraad bij de zelfevaluatie van de raad van commissarissen te betrekken. Bovendien werken wettelijke regelingen niet per se de gewenste cultuurverandering in de hand, maar verworden de regels tot papieren tijgers die leiden tot schijntransparantie.