De Nederlandse veehouderij staat volop in de aandacht door kwesties als mestfraude, dierenwelzijnskwesties en stikstofnormen. Dit roept vragen op omtrent regelnaleving onder Nederlandse veehouders, zoals welke regels zij al dan niet naleven en welke verklaringen hiervoor te geven zijn. Om deze vraag te beantwoorden is gebruikgemaakt van de data die zijn verzameld in het kader van drie casestudies naar regelnaleving onder varkenshouders, pluimveehouders en de betrokkenheid daarbij van dierenartsen. Deze studies laten zien dat de betrokken veehouders over het geheel genomen allemaal wel eens regels overtreden. Neutralisaties, strain en persoonlijke en sociale normen spelen daarbij een rol. De inzichten die deze studies opleveren, bieden diverse aanknopingspunten voor het versterken van toezicht.

Voor risicogerichte handhaving van regelnaleving door bedrijven is het niet alleen van belang inzicht te verkrijgen in hoe vaak een bedrijf de regels overtreedt, maar ook welke regels worden overtreden. Patronen in de aard van regelovertreding kunnen indicatief zijn voor de achterliggende oorzaak van regelovertreding en daarmee nuttige kennis opleveren voor het vormgeven van effectieve handhavingsstrategieën. In deze studie brengen we patronen in de aard van regelovertreding in kaart voor 494 Nederlandse Brzo-bedrijven die vallen onder de Europese Seveso III-richtlijn. We maken hiervoor gebruik van zowel de diversiteitsindex als latenteklasseanalyse. Onze resultaten laten zien dat diversiteit in regelovertreding sterk samenhangt met de frequentie waarmee bedrijven regels overtreden. Regelovertredende bedrijven blijken doorgaans geen specialisten, maar generalisten. Implicaties voor toezicht en handhaving worden besproken.

Nederlandse toezichthouders worstelen met schadelijk maar legaal ondernemingsgedrag. Dit artikel laat spanningsvelden zien die toezichthouders in dit kader ondervinden, en plaatst dit in een kader van vier mogelijke taakopvattingen. Een dialoog over deze spanningsvelden en taakopvattingen kan de discrepantie verkleinen tussen wat toezichthouders doen en wat de samenleving van hen verwacht.

De auteurs hebben in navolging van de Parlementaire Enquêtecommissie Woningcorporaties een nadere analyse gemaakt van fraude en corruptie bij woningcorporaties. Zij hebben zes fraudezaken onder de loep genomen die door de commissie nog niet waren onderzocht. Hun bevindingen bevestigen die van de Enquêtecommissie: bestuurders van frauderende corporaties zagen geen integriteitsproblemen, en werden niet gehinderd door enige vorm van intern toezicht.

Recentelijk werden de hoofdverdachten in de ‘Klimop-zaak’ door de Rechtbank Haarlem in eerste aanleg veroordeeld tot uiteenlopende straffen. Strafrechtelijke vervolging van fraude zou er mede toe moeten dienen witteboordencriminaliteit ondubbelzinnig te veroordelen. Welke rol spelen de media bij deze pogingen om een grens te trekken in het grijze gebied tussen innovatief ondernemerschap en verwerpelijke roekeloosheid?