De wereldeconomie is na 2001 snel verder geïntegreerd. De globalisatie heeft een extra dimensie gekregen door de opkomst van platformbedrijven. Het gaat hier feitelijk om virtuele ondernemingen die zich betrekkelijk eenvoudig aan de fiscale regels kunnen onttrekken. Ook de financiële sector is sterk geglobaliseerd, maar het toezicht op deze sector is nog steeds grotendeels voorbehouden aan lokale autoriteiten. Om effectief toezicht te kunnen houden zouden de natiestaten bevoegdheden moeten overdragen aan supranationale autoriteiten. Dat staat echter op gespannen voet met de mogelijkheid om op basis van een lokaal democratische legitimatie beleid te voeren. In deze bijdrage worden een aantal casusposities geanalyseerd en verschillende oplossingsrichtingen besproken. |
Uit het veld |
Toezicht in een wereld zonder grenzen roept dilemma’s op voor de natiestaten |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 2 2019 |
Trefwoorden | globalisering, toezicht, platformbedrijven, neoliberalisme, democratische natiestaten |
Auteurs | Jaap Koelewijn |
SamenvattingAuteursinformatie |
Call for papers |
Call for papers |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 2 2019 |
Redactioneel |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 2 2019 |
Auteurs | Caelesta Braun |
Auteursinformatie |
Essay |
Ondernemen op een postzegeltje |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 2 2019 |
Trefwoorden | banken, Rabobank, gedrag, ondernemen, cultuur, financieel toezicht |
Auteurs | Marcel Canoy |
SamenvattingAuteursinformatie |
|
Vacature |
Vacature |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 2 2019 |
Artikel |
Energieregulatoren in België: de rol van het parlement en de regering |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 2 2019 |
Trefwoorden | energie, toezichthouder, Grondwet, België, parlement |
Auteurs | Laura De Deyne |
SamenvattingAuteursinformatie |
Het EU-recht vereist dat een toezichthouder binnen de energiesector onafhankelijk is van alle marktpartijen. Dat geldt ook voor de politiek. Het zogenoemde ‘Clean Energy Package’ versterkt deze onafhankelijkheidsvereisten nog verder. In België, maar ook in Nederland, rijzen er vaak discussies over hoe ver deze onafhankelijkheid mag gaan, en hoe een politiek onafhankelijke regulator zich verhoudt tot de grondwettelijke regels. Bij hun oprichting werden in België, maar ook in Nederland, de toezichthouders opgenomen binnen de uitvoerende macht. Dit heeft tot gevolg dat ze onderhevig zijn aan administratief toezicht. Dit toezicht staat evenwel haaks op de Europese (politieke) onafhankelijkheidsvereisten. Wanneer dit administratief toezicht evenwel ontbreekt, dan wordt het nationale grondwettelijke principe van de ministeriële verantwoordelijkheid (en daaruit voortvloeiend ook de parlementaire controle) uitgehold. In het Vlaams Gewest, en nu recent ook op Waals niveau, heeft men deze tegenstelling weggewerkt door de energieregulator institutioneel onder te brengen bij het Parlement. Deze verhuis neemt echter niet weg dat er nog steeds een spanningsveld aanwezig blijft tussen de onafhankelijkheid van de regulator en de politiek. |
Notenkraker |
Over mest, marges en mensenrechtenverdragenCBb 18 december 2018, ECLI:NL:CBB:2018:652 |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 2 2019 |
Trefwoorden | Meststoffenwet, marges, boete, lex certa, verdediging |
Auteurs | Joost de Rooij |
SamenvattingAuteursinformatie |
Op 18 december 2018 heeft het College van Beroep voor het Bedrijfsleven zich in een drietal procedures over bestuurlijke boetes op grond van de Meststoffenwet uitgesproken over de door de Minister van LNV gehanteerde geheime marges. Het College acht het gebruik van dergelijke marges bij boeteprocedures niet geoorloofd en vernietigt de besluiten. Het College baseert de vernietiging duidelijk op het verdedigingsbeginsel en niet op eisen rond voorzienbaarheid van gedrag en strafbaarheid, waardoor de gevolgen beperkt blijven. |
Call for papers |
Themanummer Autonome systemen |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 2 2019 |
Interview |
De grote toezichtinterviewestafette – deel 1: Kansspelautoriteit |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 2 2019 |
Trefwoorden | Kansspelautoriteit |
Auteurs | Joep Beckers en Caelesta Braun |
SamenvattingAuteursinformatie |
|
Redactioneel |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 3 2019 |
Trefwoorden | decentralisatie toezicht, regiovorming, toezicht |
Auteurs | Martijn Groenleer |
Auteursinformatie |
Artikel |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 3 2019 |
Trefwoorden | interbestuurlijk toezicht, democratische controle, horizontale controle, gemeenteraad, gemeenschappelijke regelingen |
Auteurs | Klaartje Peters |
SamenvattingAuteursinformatie |
Gemeenteraden worstelen met hun controlerende taak, zeker ten aanzien van de grote regionale samenwerkingsverbanden zoals de Veiligheidsregio, de GGD en de Omgevingsdienst. De kwaliteit van de informatievoorziening over prestaties van die verbanden is een belangrijk knelpunt. Bij nadere beschouwing blijkt dat Rijksinspecties en de provincies in hun rol als interbestuurlijk toezichthouder regelmatig onderzoek doen naar gemeenten en hun samenwerkingsverbanden dat voor gemeenteraden uiterst bruikbaar is. Gemeenteraden lijken daar weinig gebruik van te maken, deels doordat zij niet worden geïnformeerd over de onderzoeken en de resultaten ervan. Dat moet veranderen: er moet bij toezichthouders meer oog komen voor het belang van gemeenteraden als eerste controleur van het gemeentebestuur. |
Artikel |
Controleren van gemeentelijke samenwerkingEen blik op interbestuurlijk toezicht vanuit het perspectief van gemeenteraden – Reflectie |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 3 2019 |
Trefwoorden | interbestuurlijk toezicht, democratische controle, horizontale controle, gemeenteraad, gemeenschappelijke regelingen |
Auteurs | Marcel van Dam |
SamenvattingAuteursinformatie |
|
Artikel |
Interbestuurlijk toezicht op bestuurlijke integriteitNaar een werkbare balans tussen lokale autonomie en bovenlokale doorzettingsmacht |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 3 2019 |
Trefwoorden | bestuurlijke integriteit, autonomie, interbestuurlijke toezicht, burgemeester, commissaris van de Koning |
Auteurs | Niels Karsten |
SamenvattingAuteursinformatie |
De integriteit van het lokaal bestuur en het versterken van de integriteitscultuur in gemeenten staan hoog op de landelijke politiek-bestuurlijke agenda. De minister stelt dat het huidige instrumentarium van het generieke toezicht tekortschiet en er behoefte is aan meer middelen en instrumenten. Daarom verkent ze nieuwe vormen van interbestuurlijk toezicht vanuit het Rijk en de provincie. Dit artikel betoogt dat zulke maatregelen al snel op gespannen voet staan met de lokale autonomie, die een belangrijke pijler vormt van de gedecentraliseerde eenheidsstaat, en dat het daarom passender is om eerst binnen het lokaal bestuur op zoek te gaan naar innovatieve vormen van toezicht. |
Interview |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 3 2019 |
Trefwoorden | Autoriteit Financiële Markten, Hanzo van Beusekom, domeinoverstijgend toezicht |
Auteurs | Rein Halbersma en Karin van Wingerde |
SamenvattingAuteursinformatie |
Voor deze editie van het estafette-interview spraken Rein Halbersma en Karin van Wingerde namens de redactie van Tijdschrift voor Toezicht met Hanzo van Beusekom. Van Beusekom trad in juni 2018 toe tot de raad van bestuur van de Autoriteit Financiële Markten (AFM), waarvoor hij eerder tussen 2003 en 2010 ook al werkzaam was. Binnen het bestuur van de AFM is hij verantwoordelijk voor domeinoverstijgend toezicht en voor vernieuwing. Hij ziet het als zijn belangrijkste opdracht om het toezicht van de AFM meer data- en technologiegedreven te maken. Halbersma en Van Wingerde spreken met Van Beusekom onder meer over zijn terugkeer naar de AFM, over de kernwaarden van de AFM en over de uitdagingen waarvoor toezichthouders zich gesteld zien in een toenemende globale en digitale wereld. |
Vacature |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 3 2019 |
Essay |
De weerbarstige praktijk van informatiegestuurd handhaven in AmsterdamVier lessen uit tien jaar rekenkameronderzoek |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 3 2019 |
Trefwoorden | handhaving, informatiegestuurd handhaven, informatiesystemen, dashboards, handhavingscultuur |
Auteurs | Daniëlle van der Wiel, Annemarieke van der Veer en Rosalie Joosten |
SamenvattingAuteursinformatie |
Efficiënt en effectief handhaven wordt steeds belangrijker ondanks toenemende taken, drukte, een enorm werkgebied en schaarse capaciteit. Dat is de grootste uitdaging waar de Amsterdamse handhaving voor staat. Een informatiegestuurde werkwijze moet soelaas bieden, maar de praktijk blijkt weerbarstig. De rekenkamer volgde de inspanningen van de gemeente Amsterdam en trekt daaruit vier lessen voor een succesvolle informatiegestuurde handhaving op het lokale niveau. |
Call for papers |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 3 2019 |
Notenkraker |
VTH-taken bij Brzo-inrichtingenDe onderlinge relatie tussen bevoegd gezag en uitvoerende dienst |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 3 2019 |
Trefwoorden | Brzo 2015, VTH-taken, bevoegd gezag, Brzo-omgevingsdienst, onderlinge aansprakelijkheid |
Auteurs | Edward Brans en Katrien Winterink |
SamenvattingAuteursinformatie |
De meest risicovolle bedrijven van Nederland zijn onderworpen aan een streng veiligheidsregime dat is neergelegd in het Besluit risico’s zware ongevallen 2015. Deze Brzo-inrichtingen worden regelmatig onderworpen aan inspecties. Binnen het milieudomein worden de VTH-taken ter zake van Brzo-inrichtingen uitgevoerd door gespecialiseerde omgevingsdiensten. Het uitvoeren van de VTH-taken gaat onvermijdelijk gepaard met fouten die kunnen leiden tot schade bij derden. Hebben het bevoegd gezag en de uitvoerende omgevingsdienst (afdoende) afspraken gemaakt over de onderlinge aansprakelijkheid in geval van schade bij derden als gevolg van de uitvoering van VTH-taken? |
Call for papers |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 1 2019 |
Artikel |
Herijking horizontaal toezicht: noodzakelijk kwaad of logisch gevolg? |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Toezicht, Aflevering 1 2019 |
Trefwoorden | horizontaal toezicht, toezicht, Belastingdienst, cooperative compliance, internationaal |
Auteurs | Lisette van der Hel en Maarten Siglé |
SamenvattingAuteursinformatie |
Nederland was een van de eerste landen die het zogenoemde horizontaal toezicht (HT) introduceerde. Sindsdien hebben belastingdiensten over de gehele wereld dat voorbeeld gevolgd en is HT ingevoerd in andere toezichtdomeinen zoals de zorg en de voedselveiligheid. In Nederland is het HT in tegenstelling tot andere landen sinds de introductie niet wezenlijk veranderd, terwijl HT al sinds het begin vragen oproept en er regelmatig kritiek doorklinkt. In dit artikel inventariseren en analyseren we de (wetenschappelijke) onderzoeken die inmiddels op het gebied van HT zijn gedaan en concluderen we dat een herijking van HT, zoals de Nederlandse Belastingdienst momenteel uitvoert, niet alleen logisch is, gezien het feit dat Nederland een voorloper op dit terrein was, maar ook noodzakelijk is gezien de vragen en kritiek die er zijn. We concluderen ook dat het lastig is om tegemoet te komen aan een modernisering in lijn met internationale ontwikkelingen omdat landen binnen het concept van HT ieder een eigen weg lijken te kiezen en van een gezamenlijke ontwikkeling geen sprake lijkt te zijn. |