Een bekend kenmerk van Scholtens beschouwingswijze was zijn dialectiek.
Langemeijer heeft de aard ervan scherp geduid, maar erkend in het duister te tasten over haar oorsprong en bronnen. Hegel en Barth komen niet in aanmerking. Ik wijs op de betekenis die de theoloog P.D. Chantepie de la Saussaye (1848-1920) gehad kan hebben voor de ontwikkeling van Scholtens denken, zowel inhoudelijk als qua dialectiek. Sommige contemporaine auteurs lijken Scholten schatplichtig te achten aan Kierkegaard; ik acht dat te speculatief. Moderne digitale technologie opent potentieel grote mogelijkheden voor de toepassing van computers en artificiële intelligentie (AI) in de rechtspleging. Scholtens dialectiek stelt ons voor fundamentele rechtsfilosofische vragen ten aanzien van de mogelijkheid en wenselijkheid van ‘rechtspraak door computers’.

This contribution offers a partial explanation of the differences between procedural systems. In most jurisdictions, civil procedural regulations constitute a carefully designed system. Generally, a number of underlying principles, guidelines, theories and objectives can be identified that clarify and justify more specific rules of procedure. It will be argued that the main differences between legal systems flow from different political and theoretical views of those who determine and shape the form of the legal process. This contribution identifies the ideological influences on the rules of procedure in a number of influential jurisdictions.

Book review of R.C. Hartendorp, Practically Spoken. Everyday Civil Procedure as Practical Decisioning [Praktisch gesproken, alledaagse civiele rechtspleging als practische oordeelsvorming], Rotterdam: Erasmus University Rotterdam 2008, 235 p.