In Nederland wordt het mededingingsrecht (nog steeds) bestuursrechtelijk afgedaan. De strafrechtelijke handhaving van dit rechtsgebied heeft de laatste jaren in andere landen een opmars gemaakt; ook in verschillende lidstaten van de Europese Unie. Hoewel in Nederland het mededingingsrecht een ‘strafrechtelijk verleden’ kent, werd deze handhavingsvorm weinig benut en/of was deze weinig succesvol en is hiervan afscheid genomen. Dat Nederland overtredingen van de mededingingswet nu niet strafrechtelijk sanctioneert, wil echter niet zeggen dat aan mededingingsrechtelijke overtredingen voor Nederlanders geen strafrechtelijke risico’s kleven. Indien dergelijke overtredingen door Nederlandse onderdanen in het buitenland effect hebben, omdat daar bijvoorbeeld de klanten van een kartel zijn gevestigd, kunnen Nederlanders alsnog – zij het in het buitenland – tegen strafrechtelijke vervolging en een veroordeling aanlopen.

De verkoop van schadelijke waren. Wanneer kan worden gesproken van schadelijkheid als bedoeld in 174 Sr en hoe moet het bestanddeel opzet worden gezien bij dit misdrijf? Vanaf het begin van de 21e eeuw lijkt de rechtspraak in ieder geval steeds meer in lijn te komen met de oorspronkelijke bedoeling van de wetgever. Dit gebeurt door van algemene bekendheid te verklaren wat schadelijk is voor het leven en de gezondheid. De door de wetgever beoogde bescherming van niet-deskundige consumenten tegen behendige handelaren komt verder tot uitdrukking in een ruim toepassingsbereik zoals ontwikkeld in de rechtspraak.

Sport en criminaliteit zijn twee zaken die op het eerste gezicht niet goed samen lijken gaan. Toch zien we met regelmaat berichten waarin sport en criminaliteit met elkaar in verband worden gebracht. Uit een recent onderzoek volgt onder meer dat personen met een dubieuze achtergrond zich regelmatig positief proberen te profileren met het steunen van maatschappelijk nuttige activiteiten. Ze sponsoren bijvoorbeeld sportverenigingen. Minimaal een op de drie Nederlandse gemeenten kent wel een dergelijke (criminele) ‘weldoener’. Tijd voor een korte verkenning van problemen van financieel-economische criminaliteit in de sportwereld.

Dit artikel geeft een update van twee eerdere artikelen die in dit tijdschrift verschenen. In de eerste plaats wordt jurisprudentie ten aanzien van de geldigheid van de dagvaarding besproken in Wet dieren-zaken. Daarnaast wordt de ondergrens van het onthouden van de nodige zorg, artikel 2.2 lid 8 Wet dieren, besproken.

Verlating grondslagleer naar aanleiding van HR 6 maart 2018.

Het wetsvoorstel computercriminaliteit III is bijna aangenomen en legt een aantal nieuwe bevoegdheden voor de politie neer, waaronder de mogelijkheid om computers van burgers binnen te treden. Niet alleen kan de politie zodoende onderzoek doen, ook mag zij gegevens kopiëren en aanpassingen doen aan de computer, bijvoorbeeld om bepaalde malware te verwijderen. Commentatoren hebben erop gewezen dat dit een zware inmenging is in de privésfeer van burgers. Het zou dan ook tijd zijn voor een nieuw grondrecht op de integriteit van digitale gegevensdragers. Dit artikel bespreekt de nieuwe bevoegdheid van de politie en de introductie van een mogelijk nieuw grondrecht.

Volksvertegenwoordigers die zich binnen een officiële vergadering beledigend uitlaten tegenover andere parlementariërs kunnen hiervoor niet worden vervolgd of civielrechtelijk worden aangesproken. Hetzelfde geldt voor andere delicten, zoals de schending van de geheimhoudingsplicht en het aanzetten tot haat. Het Openbaar Ministerie komt in dergelijke gevallen geen vervolgingsrecht toe. De voorzitter is bevoegd om sanctionerend op te treden. In het huidige regime lijkt de toegevoegde waarde van deze parlementaire immuniteit voor volksvertegenwoordigers achterhaald te zijn, vanwege een ruime uitleg van de vrijheid van meningsuiting voor politici.

In zaken waar overtredingen van de Wet dieren ten laste gelegd zijn, staat regelmatig ter discussie of de dagvaarding aan de eisen van de wet voldoet. Met name of de omschrijving van de verweten feiten voldoende duidelijk is. In dit artikel wordt getracht aan de hand van een uiteenzetting van relevante jurisprudentie, tot een algemeen kader voor de tenlastelegging in dergelijke zaken te komen. Daartoe worden ook artikel 261 Sv en de daaruit voortvloeiende eisen besproken.

De illegale handel in wilde dieren en planten is uitgegroeid tot een van de meest winstgevende vormen van georganiseerde criminaliteit. In februari 2016 heeft de Europese Commissie een EU-actieplan tegen de illegale handel in wilde dieren en planten gepresenteerd. Een van de prioriteiten van het EU-actieplan is om bestaande regels toe te passen. Dit artikel beschrijft de in Nederland geldende regels met betrekking tot de illegale handel in wilde dieren en planten.

Artikel 2.2 lid 8 Wet dieren bepaalt dat een dier niet de nodige zorg mag worden onthouden. Overtreding van deze norm kan zowel strafrechtelijk als bestuursrechtelijk worden gehandhaafd. De ‘nodige zorg’ is echter een breed en vaag begrip. In het artikel wordt getracht aan dat begrip nader invulling te geven. Hoe kan nu worden vastgesteld of al dan niet de nodige zorg verleend is. Daartoe worden in de eerste plaats de wetssystematiek en wetsgeschiedenis besproken. Nu artikel 2.2 lid 8 Wet dieren een welzijnsbepaling is, wordt ook het welzijnsbegrip nader ingevuld. Vervolgens wordt het ‘nodige zorg’ begrip besproken aan de hand van jurisprudentie. Geconcludeerd wordt dat de vraag of de nodige zorg is verleend, in sterke mate wordt beantwoord aan de hand van het welzijn van het dier.

Met de onderhavige uitspraak bracht de Hoge Raad het alcoholslot (voluit: het alcoholslotprogramma) een gevoelige klap toe door – in navolging van het oordeel van het Hof Den Haag van 22 september 2014 en overeenkomstig de conclusie van AG Harteveld – te bepalen dat een strafrechtelijke vervolging wegens rijden onder invloed onverenigbaar is met het opleggen van dit programma.

Tijdens het onderzoek ter terechtzitting in strafzaken kan een tenlastelegging alleen op vordering van de officier van justitie worden gewijzigd indien het ten laste gelegde daarna nog steeds hetzelfde feit betreft (art. 313, lid 2 Sv jo. art. 68 Sr). Dit arrest gaat over de vraag of er nog sprake is van ‘hetzelfde feit’ als bedoeld in art. 68 Sr wanneer een tenlastelegging betreffende het opzettelijk doen van een onjuiste aangifte wordt gewijzigd door er subsidiair aan toe te voegen dat de verdachte die aangifte opzettelijk niet heeft gedaan. Annotatie bij Hoge Raad 4 februari 2014 ECLI:HR:NL:2014:228