In witwaszaken mag een rechter op grond van de stappenplan-aanpak tot het oordeel komen dat het niet anders kan dan dat het voorwerp afkomstig is uit misdrijf, hoewel dat misdrijf onbekend is. Bij het bestaan van een witwasvermoeden mag van een verdachte worden verlangd dat hij een concrete, verifieerbare verklaring geeft die niet (hoogst) onwaarschijnlijk is. Maar wanneer is een verklaring concreet en verifieerbaar? Beantwoording van deze vraag is van belang om te bepalen of de verklaring geverifieerd moet worden door de opsporing. Naar aanleiding van een jurisprudentie-analyse trachten we hiervoor handvatten te bieden in dit artikel. |
Trending Topics |
Een concrete en verifieerbare verklaring van de verdachte bij een vermoeden van witwassen: een kapstok op basis van jurisprudentie |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 6 2021 |
Trefwoorden | stappenplan, witwassen, concrete verifieerbare verklaring, onbekend gronddelict, jurisprudentie |
Auteurs | Mr. S. Visser en mr. R.A. Regtering |
SamenvattingAuteursinformatie |
Redactioneel |
Verplichte medewerking en het nemo tenetur-beginsel |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 6 2021 |
Trefwoorden | meldplicht, meewerkplicht, zwijgrecht, nemo tenetur |
Auteurs | Mr. dr. J.S. Nan |
SamenvattingAuteursinformatie |
Fraude is van alle tijden en kent veel verschijningsvormen. De Europese Unie poogt fraude onder meer aan te pakken met meldings- en meewerkverplichtingen. Een voorbeeld hiervan is te vinden in het toezicht op de financiële markt, waarvoor de Verordening marktmisbruik geldt. Een probleem kan ontstaan als degene die moet meewerken zelf verdachte is of vervolgens zou kunnen worden. Het zwijgrecht en het nemo tenetur-beginsel geven de betrokkene immers bepaalde bescherming tegen het ongewild meewerken aan de eigen veroordeling. De (potentiële) wrijving tussen beide uitgangspunten wordt steeds nadrukkelijker zichtbaar. |
Jurisprudentie |
De valkuil van het witwassen van uit valsheid in geschrift afkomstig vermogenAnnotatie bij Hoge Raad 12 oktober 2021, ECLI:NL:HR:2021:1491 |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 6 2021 |
Trefwoorden | Witwassen |
Auteurs | Mr. dr. W.S. de Zanger |
SamenvattingAuteursinformatie |
In deze bijdrage wordt het arrest van de Hoge Raad van 12 oktober 2021 (ECLI:NL:HR:2021:1491) geannoteerd. In dit arrest heeft de Hoge Raad geoordeeld dat het gerechtshof de ruime mogelijkheden van de witwasbepalingen niet goed heeft toegepast. Dat betekent nog niet dat het ruime bereik van die bepalingen met dit arrest ook worden ingeperkt. |
Artikel |
Kwalitatieve en transparante fraudebestrijdingEen verkennend onderzoek naar handhavingscriteria voor fraudedelicten |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 6 2021 |
Trefwoorden | fraude, handhavingscriteria, optimum remedium, hybride rechtspleging |
Auteurs | Mr. dr. S.S. Buisman |
SamenvattingAuteursinformatie |
Fraude is een complex en wijdverspreid probleem. Terwijl de criminaliteitscijfers de afgelopen jaren zijn gedaald, neemt het aantal fraudegevallen met rasse schreden toe. Het is dan ook niet verwonderlijk dat beleidsmakers hard willen optreden tegen fraudeurs. Echter, zaken zoals de toeslagenaffaire hebben laten zien dat het beleid daarin vaak doorschiet en dat de menselijke maat met enige regelmaat uit het oog verloren wordt. Daarom zou een set van handhavingscriteria dienen te worden ontwikkeld voor transparante en kwalitatieve handhaving van fraudedelicten. In dat kader wordt in dit artikel wordt een eerste verkennend onderzoek gedaan naar de gehanteerde handhavingscriteria bij fraudedelicten. |
Artikel |
De asset freeze in sanctieregimes: verstrekkend maar nog onvoldoende bekend |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 6 2021 |
Trefwoorden | sancties, asset freeze, bevriezingsmaatregel, Sanctiewet, sanctieregelgeving |
Auteurs | Mr. T. Kodrzycki, mr. S. Verkerk en F. van Til |
SamenvattingAuteursinformatie |
De asset freeze, oftewel bevriezingsmaatregel, is een van de meest ingrijpende maatregelen die de (internationale) sanctieregimes kennen. Tegelijkertijd blijkt dat deze nog niet heel bekend is en soms over het hoofd wordt gezien. Dat kan verstrekkende gevolgen hebben, ook strafrechtelijke. In dit artikel willen wij deze vreemde eend in de bijt aan een nadere beschouwing onderwerpen. |
Artikel |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 6 2021 |
Trefwoorden | transactie, toetsing |
Auteurs | Mr. R.T. de Jong en prof. mr. R.M.I. Lamp |
SamenvattingAuteursinformatie |
Op 11 maart 2021 heeft de minister van Justitie en Veiligheid een conceptwetsvoorstel ter consultatie voorgelegd, dat onder meer voorziet in de introductie van een gerechtelijke toetsing van hoge transacties. Blijft de transactie daarmee een buitengerechtelijke afdoeningsmodaliteit (met een moment van gerechtelijke betrokkenheid) of verwordt het tot een pseudogerechtelijke procedure? De auteurs werpen met het oog op die vraag – na een korte beschrijving van de in het conceptwetsvoorstel geïntroduceerde toetsingsprocedure – een blik vooruit. |
Artikel |
De strafrechtelijke antifraudebepalingen in het licht van de uitkomsten van de ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 6 2021 |
Trefwoorden | uitkeringsfraude, opzet, schulduitsluitingsgronden, straftoemeting, menselijke maat |
Auteurs | Prof. mr. J.M. ten Voorde |
SamenvattingAuteursinformatie |
De Parlementaire ondervragingscommissie Kinderopvangtoeslag velde een negatief oordeel over de bestuursrechtelijke aanpak van fraude met kinderopvangtoeslag. De menselijke maat ontbrak. Het oordeel van de commissie roept de vraag op of ook ten aanzien van de strafrechtelijke aanpak van uitkeringsfraude kan worden gezegd dat de menselijke maat ontbreekt. Of ziet de strafrechter kansen daarmee wel rekening te houden en zo ja, op welke wijze en in welke gevallen? Deze vragen worden aan de hand van rechtspraakanalyse van arresten van hoven beantwoord. |
Redactioneel |
Ambtsdelicten van Kamerleden en bewindslieden: het rapport van de commissie-Fokkens |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 5 2021 |
Trefwoorden | ambtsdelicten, ministers, Kamerleden, corruptie, strafrechtelijke ministeriële verantwoordelijkheid |
Auteurs | Mr. dr. E. Sikkema |
SamenvattingAuteursinformatie |
Recent verscheen het rapport van de Commissie herziening wetgeving ambtsdelicten Kamerleden en bewindspersonen (commissie-Fokkens). De commissie stelt vast dat de huidige wettelijke regeling voor de vervolging en berechting van Kamerleden en bewindspersonen wegens ambtsdelicten ernstig tekortschiet. Deze conclusie kan vermoedelijk op brede instemming rekenen. De auteur duidt enkele hoofdlijnen van het rapport aan en signaleert een punt dat nog om nadere aandacht vraagt. |
Artikel |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 5 2021 |
Trefwoorden | digitale opsporing, legaliteitsbeginsel, Privacy, Operation Trojan Shield, ANOM-smartphone |
Auteurs | Mr. C.M. Taylor Parkins-Ozephius, Mr. I.N. De Wit, D.A.G. Van Toor PhD LLM BSc e.a. |
SamenvattingAuteursinformatie |
Met Operation Trojan Shield hebben de (Nederlandse) autoriteiten de populariteit van cryptophones perfect uitgebuit. In deze bijdrage wordt onderzocht welke wettelijke grondslag gebruikt zou kunnen zijn bij (1) de ontwikkeling van de hardware en de daarop geïnstalleerde software; (2) de verspreiding van de toestellen; (3) het verkrijgen van vertrouwelijke communicatie doordat de toestellen zijn gebruikt; en (4) de analyse van de inhoud van de verstuurde en ontvangen communicatie. De inzet van deze handelingen wordt ten slotte beoordeeld in het licht van het legaliteitsbeginsel zoals dat volgt uit artikel 8 lid 2 EVRM. |
Jurisprudentie |
Biociden (met fipronil), schadelijk als bedoeld in artikel 174 SrAnnotatie bij de uitspraken van rechtbank Overijssel van 12 april 2021 tegen de eigenaren van Chickfriend en Chickclean (ECLI:NL:RBOVE:2021:1508, ECLI:NL:RBOVE:2021:1517, ECLI:NL:RBOVE:2021:1518) |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 5 2021 |
Trefwoorden | Biociden, fipronil, gezondheid, schadelijk, Waren |
Auteurs | Mr. H.J. Gerrits |
SamenvattingAuteursinformatie |
Voor het gebruik en het op de markt brengen van biociden geldt een strikt wettelijk systeem van voorwaarden en toelatingen. Op het moment dat niet-toegelaten biociden met de werkzame stof fipronil desondanks toch worden verkocht en toegepast bij voedselproducerende dieren worden deze handelingen aangemerkt als verkoop van voor het leven en de gezondheid schadelijke waren als bedoeld in artikel 174 van het Wetboek van Strafrecht. Daarbij speelt de mate van professionaliteit van de verdachten een belangrijke rol voor het bewijzen van opzet. |
Jurisprudentie |
Begunstiging en de bijzondere strafuitsluitingsgrond van artikel 189 lid 3 SrNoot bij HR 13 juli 2021, ECLI:NL:HR:2021:1132 |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 5 2021 |
Trefwoorden | begunstiging, artikel 189 Sr, bijzondere strafuitsluitingsgrond, opsporingsonderzoek belemmeren, bewijsmateriaal verstoppen |
Auteurs | Mr. dr. drs. B. van der Vorm |
SamenvattingAuteursinformatie |
In deze zaak staat een arrest van de Hoge Raad over begunstiging (artikel 189 Sr) centraal. Ten aanzien van dit delict geldt een bijzondere strafuitsluitingsgrond, die is neergelegd in het derde lid van artikel 189 Sr. De Hoge Raad casseert, omdat in het licht van wat door en namens de verdachte is aangevoerd, het oordeel van het hof dat het beroep op de strafuitsluitingsgrond uit artikel 189 lid 3 Sr moet worden verworpen, niet toereikend is gemotiveerd. |
Trending Topics |
Cybersecurity en ‘datagedreven’ opsporing: stand van zaken met betrekking tot de interceptie van versleutelde cryptocommunicatie |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 5 2021 |
Trefwoorden | cybercrime, encryptie, internationale samenwerking, datagedreven opsporingsonderzoek, interceptie |
Auteurs | Mr. J.S. Boeser |
SamenvattingAuteursinformatie |
Er is op dit moment veel te doen op het gebied van cybercrime en cybersecurity. Cyberaanvallen vormen een toenemende dreiging voor onze samenleving. Ook encryptie (de versleuteling van communicatie) levert de nodige uitdagingen op voor opsporingsdiensten. In een digitaliserende samenleving worden ‘datagedreven opsporing’ en digitaal bewijs steeds belangrijker. Tegelijkertijd roept dergelijk opsporingsonderzoek eveneens principiële vragen op, met name in het licht van de positie van de verdediging. In deze Trending Topics staat een typerend voorbeeld van ‘datagedreven’ onderzoek centraal, waar de afgelopen tijd veel om te doen is (geweest): de interceptie van versleutelde ‘cryptocommunicatie’. Reden voor een overzicht van de stand van zaken. |
Artikel |
Behoeft de uitbreiding van de Wet voorkoming misbruik chemicaliën nadere overdenking?Enkele opmerkingen naar aanleiding van geplaatste kanttekeningen bij het wetsvoorstel |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 5 2021 |
Trefwoorden | Wvmc, synthetische drugs, Drugsprecursoren, artikel 4a Wvmc, Wet versterking strafrechtelijke aanpak ondermijnende criminaliteit |
Auteurs | Mr. J.C. van der Pijll |
SamenvattingAuteursinformatie |
Met het momenteel aanhangige wetsvoorstel Versterking strafrechtelijke aanpak ondermijnende criminaliteit probeert het kabinet de georganiseerde misdaad een volgende slag toe te brengen. Onderdeel van het wetsvoorstel is onder meer een ruimere strafbaarstelling van het enkele bezit van drugsprecursoren via de Wet voorkoming misbruik chemicaliën. Begin dit jaar verscheen in dit tijdschrift een kritisch artikel over dit onderdeel van het wetsvoorstel. Met dit artikel wordt beoogd de kritiek van een weerwoord te voorzien. |
Artikel |
De modernisering van de bijzondere opsporing |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 5 2021 |
Trefwoorden | modernisering Strafvordering, bijzondere strafwetgeving, opsporingsbevoegdheden, bijzonder strafrecht, bijzonder strafprocesrecht |
Auteurs | J.M. Klaasen, S. Mabrouk en R. Swager |
SamenvattingAuteursinformatie |
Zou het in het licht van de doelstellingen van de modernisering van het Wetboek van Strafvordering wenselijk zijn om opsporingsbevoegdheden uit bijzondere strafwetgeving in het nieuwe Wetboek te regelen? In dit artikel wordt die vraag bevestigend beantwoord. Tevens wordt een voorzet gedaan voor hoe opsporingsbevoegdheden uit bijzondere strafwetgeving gemoderniseerd en geharmoniseerd hadden, of nog zouden, kunnen worden in het nieuwe Wetboek. Geïllustreerd wordt hoe betreding en inbeslagname in grote mate geharmoniseerd kunnen worden. Waar verdenkingscriteria op dit moment per wet verschillen, kunnen die verschillen gladgestreken of bewust gehandhaafd worden. Hoe dan ook verdient regeling in het nieuwe Wetboek de voorkeur. |
Artikel |
Naschrift: waarom enkele opmerkingen bij geplaatste kanttekeningen tot uitbreiding van de Wet voorkoming misbruik chemicaliën geen hout snijden |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 5 2021 |
Trefwoorden | drugsprecursoren, chemicaliën, verordeningen, rechtsbescherming, instrumentaliteit |
Auteurs | Mr. O.S. Pluimer |
SamenvattingAuteursinformatie |
De beoogde uitbereiding van de Wet voorkoming misbruik chemicaliën door invoering van een verbod op het verrichten van handelingen met bepaalde chemische stoffen houdt de gemoederen bezig. Bij het wetsvoorstel dat strekt tot invoering van dit verbod heb ik eerder in het Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving de nodige kanttekeningen geplaatst. In dit nummer plaatst J.C. van der Pijll bij de kanttekeningen enkele opmerkingen. Via dit naschrift reageer ik op die opmerkingen en leg ik uit waarom deze in mijn visie geen hout snijden. |
Jurisprudentie |
Kroniek ondernemingsstrafrechtEerste helft 2021 |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 4 2021 |
Auteurs | Prof. mr. H.J.B. Sackers (red.), mr. J.S. Boeser, mr. J. Boonstra e.a. |
Trending Topics |
Tata Steel, maatschappelijk verantwoord ondernemen en het strafrechtEen nieuwe balans tussen economische welvaart en maatschappelijk welzijn? |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 4 2021 |
Trefwoorden | maatschappelijk verantwoord ondernemen, feitelijk leidinggevende, hybride rechtspleging, Tata Steel |
Auteurs | Mr. dr. S.S. Buisman |
SamenvattingAuteursinformatie |
Op 19 mei 2021 doet Ficq namens de aangesloten belanghebbenden aangifte tegen de feitelijk leidinggevers van Tata Steel wegens gevaarzetting voor de openbare gezondheid (art. 173a Sr). De bestuurderstop wordt verweten dat hij niet heeft ingegrepen toen Tata Steel jarenlang structureel wet- en regelgeving overtrad, waardoor ernstige en ongerechtvaardigde schade is veroorzaakt voor de gezondheid van mens, dier en milieu. De aangifte tegen Tata Steel past binnen een bredere trend van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Hoewel MVO niet in direct verband lijkt te staan met het strafrecht, kan het strafrecht toch een belangrijke rol spelen bij de bewerkstelliging van MVO. |
Artikel |
Het conceptwetsvoorstel naar aanleiding van de evaluatie van de Wet OM-afdoening: enkele opmerkingen bij de voorgestelde (hoge)transactieregeling |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 4 2021 |
Trefwoorden | strafvordering, artikel 74 Sr, (hoge) transactie, rechterlijke toetsing |
Auteurs | Mr. S. Kerssies |
SamenvattingAuteursinformatie |
Op 11 maart jongstleden is het conceptwetsvoorstel naar aanleiding van de evaluatie Wet OM-afdoening in consultatie gegaan. Dit conceptwetsvoorstel wijzigt de regeling van de buitengerechtelijke afdoening van strafbare feiten op vier onderdelen. Een van die onderdelen betreft de (hoge)transactieregeling. In deze bijdrage worden de belangrijkste door de minister voorgestelde wijzigingen van deze regeling besproken en daarbij enkele (kritische) opmerkingen gemaakt. |
Artikel |
|
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 4 2021 |
Trefwoorden | datakoppeling, privacy, opsporing, preventief politieoptreden, dataprotectierecht |
Auteurs | Prof. mr. L. Stevens, Prof. mr. M. Hirsch Ballin, Mr. dr. M. Galič e.a. |
SamenvattingAuteursinformatie |
In deze bijdrage doen wij onderzoek naar de vraag hoe preventief politieoptreden op basis van datakoppeling zou moeten worden genormeerd. Onze analyse is gebaseerd op het Sensingproject Outlet Roermond. Wij stellen dat bestaande wetgeving onvoldoende in staat is de privacy van burgers te beschermen als die burgers ten behoeve van preventief politieoptreden in een algoritmische risicogroep worden geplaatst. Om die reden moet nieuwe regelgeving mede worden gebaseerd op een nieuw concept: group privacy. Ook stellen wij dat een nieuwe wettelijke grondslag recht zal moeten doen aan strafvorderlijke basisbeginselen nu preventief optreden op grond van datakoppeling moet worden gezien als opsporing. |
Redactioneel |
LOVS-oriëntatiepunten voor het financieel-economisch strafrecht? |
Tijdschrift | Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Aflevering 4 2021 |
Trefwoorden | LOVS-oriëntatiepunten, fraude, straftoemeting, witwassen |
Auteurs | Mr. dr. W.S. de Zanger |
SamenvattingAuteursinformatie |
De LOVS-oriëntatiepunten bevatten geen specifieke richtsnoeren voor strafbare feiten die verband houden met het bijzonder en financieel-economisch strafrecht. Wel bestaat een oriëntatiepunt ter zake van ‘fraude’. Het verdient overweging om voor (sommige) financieel-economische strafbare feiten eigen richtsnoeren voor de straftoemeting in te voeren. |