In 2021 hebben de hoven en rechtbanken zeker niet stilgezeten in overnamegeschillen. Er heeft zich een mooie rechtsontwikkeling voorgedaan op de volle breedte van de overnamegeschillen bij grote en kleine overnames. Dit artikel geeft een overzicht van relevante jurisprudentie en literatuur betreffende civiele overnamegeschillen verschenen in 2021.

In deze bijdrage zal worden ingegaan op een recent arrest van de Hoge Raad over het melden van betalingsonmacht bij pensioenschulden en op de betekenis van dit arrest voor de rechtspraktijk. Verder zullen enkele actuele ontwikkelingen in de rechtspraak met betrekking tot onbetaalde pensioenbijdragen aan de orde komen.

In deze bijdrage bespreekt de auteur het Sumal-arrest, dat verstrekkende gevolgen kan hebben voor de civielrechtelijke handhaving van het Uniemededingingsrecht. Het Sumal-arrest heeft met name een (te) verstrekkende uitbreiding tot gevolg van de kring van aansprakelijken. Ook vergroot dit arrest de toch al ruime mogelijkheden voor forum shopping. Daarnaast heeft de auteur nog enkele andere bedenkingen bij het arrest.

Internationaal maatschappelijk ondernemen, in het bijzonder door corporate sustainability due diligence, staat hoog op de (internationale) agenda. In het voetspoor van enkele andere landen in Europa is in Nederland een voorstel gedaan voor een wettelijk raamwerk dat niet op specifieke hoogrisicosectoren van toepassing is, maar op een veel grotere groep ondernemingen. De auteurs plaatsen het Nederlandse wetsvoorstel in internationale context en bespreken de kritiek in de literatuur daarop.

In deze bijdrage bespreekt de auteur het op 15 december 2021 gepubliceerde Rapport monitoring boekjaar 2020 van de Monitoring Commissie Corporate Governance Code. In dit rapport wordt verslag gedaan over de Corporate Governance Code en de naleving daarvan over boekjaar 2020. De nadruk ligt op betekenisvolle verslaggeving binnen vijf kernthema’s: langetermijnwaardecreatie, risicobeheersing, cultuur, diversiteit en bezoldiging van bestuurders.

Op grond van Europese regelgeving moet het binnenkort mogelijk zijn een BV door middel van een elektronische notariële akte op te richten. Een fysieke bijeenkomst bij de notaris is dan in beginsel niet meer nodig. In de Wna wordt een nieuwe titel Va toegevoegd, waarin deze elektronische akte wordt geïntroduceerd.

Op grond van een 403-verklaring kan een moedermaatschappij aansprakelijk zijn voor bepaalde schulden van haar groepsmaatschappij(en). Deze bijdrage analyseert aan de hand van jurisprudentie en literatuur de verschillende duidingen van de 403-vordering en beoordeelt hoe de 403-vordering naar huidig recht moet worden geduid.

Op grond van een EU-richtlijn wordt het mogelijk om een BV volledig online op te richten. Ondernemers kunnen dan op een digitaal passeerplatform met elektronische handtekeningen een elektronische notariële akte van oprichting ondertekenen bij de notaris. De auteur bespreekt het proces volgens het in de zomer van 2021 geconsulteerde conceptwetsvoorstel.

In zijn oratie gaat Kemp in op de spanning die binnen de vennootschap bestaat tussen de vennootschapsleiding die het belang van de vennootschap moet behartigen en de aandeelhouders die – volgens de heersende leer – hun eigen belang mogen behartigen. Mede op grond van rechtseconomische gedachten doet hij een aanzet tot hoe de bevoegdheidsverdeling binnen de vennootschap verder kan worden vormgegeven.

Beursvennootschap CM.com koos bij haar beursgang voor een bijzondere structuur. Om de actieve betrokkenheid van haar oprichters te waarborgen, is een oprichterscommissie in het leven geroepen. De oprichterscommissie heeft verschillende statutaire bevoegdheden. De auteur onderzoekt of de structuur binnen de grenzen van de wet blijft.

In dit commentaar behandelt de auteur de Sirowa-uitspraak. Zij stelt zich de vraag of de Ondernemingskamer wel anders kon oordelen dan zij heeft gedaan. Haar conclusie is van niet en zij geeft een tip voor de praktijk die (advocaten van) uitkopers kunnen gebruiken in toekomstige procedures.

In het Devante/Hascor-arrest heeft de Hoge Raad zich uitgelaten over de te hanteren maatstaf bij beantwoording van de vraag of bevrijdend is betaald in het geval van factuurfraude. In dit artikel wordt onder meer ingegaan op de vraag welke omstandigheden een uitzondering op de in dit arrest gegeven hoofdregel kunnen rechtvaardigen en welke concrete handvatten voor het bestuur van vennootschappen uit dit arrest kunnen worden afgeleid.

In deze bijdrage wordt het conceptwetsvoorstel Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie onder de loep genomen. Hoewel het transparantiegebrek rondom turboliquidaties hiermee grotendeels lijkt te worden opgelost, blijft het daadwerkelijke probleem – de fraudegevoeligheid van de ontbindingswijze – bestaan.

De auteur schetst de ontwikkelingen van het nationale en Europese financieel toezichtrecht vanaf de periode dat dit rechtsgebied aan belang en omvang heeft gewonnen. Zij beschrijft de in het verleden ontstane bouwstenen (doelstellingen), basisregels en reguleringsarchitectuur die naar haar oordeel nog steeds richtinggevend zijn bij het verder reguleren van diensten, producten en nieuwe markten. Aandacht wordt besteed aan het steeds verder uiteenlopen van de crosssectorale Wft en de sectorale Europese regelgeving..

Door het voorzichtigheidshalve ruim omschrijven van het statutaire doel ter voorkoming van de sanctie op doeloverschrijding, gaat een kans verloren om via de statutaire doelomschrijving bij de vennootschap betrokkenen duiding te geven wat de vennootschap en de daarmee verbonden onderneming nastreeft. De auteur bepleit om artikel 2:7 BW te laten vervallen.

Het sluiten van een herstructureringsakkoord in de zin van de WHOA kan vergaande gevolgen hebben voor de vennootschapsrechtelijke verhoudingen. Tegelijkertijd zijn de rechtsmiddelen van aandeelhouders en certificaathouders binnen de WHOA zeer beperkt. Dit artikel onderzoekt of deze partijen ook naar de Ondernemingskamer kunnen stappen om zo invloed uit te oefenen op de totstandkoming en inhoud van het herstructureringsakkoord.

Kemp bepleit dat besluiten in strijd met de goede zeden vernietigbaar zijn en niet nietig. Deze van het vermogensrecht afwijkende opvatting wordt in deze bijdrage bestreden. Een besluit betreft een namens de rechtspersoon gestelde rechtshandeling. Zoals elke rechtshandeling is een besluit dat in strijd komt met de goede zeden nietig.

De beperking van bestuursbevoegdheden is een grijs gebied. Bezien vanuit de aanwijzingsbevoegdheid bij besloten vennootschappen, wordt beargumenteerd dat het vennootschappelijk belang richtinggevend is voor de mate van beperking van de bestuursbevoegdheid. Bovendien is het uitgangspunt van het wettelijke systeem dat het bestuur het beleid bepaalt, terwijl andere organen dat (slechts) mogen beïnvloeden.

In dit woord vooraf wordt het thema van dit nummer toegelicht.

De auteur bespreekt een aantal onderdelen over de doorwerking van overeenkomsten in bestuursbesluiten uit de bijdrage van K.A.M. van Vught in de bundel Bestuursbesluiten.