In 2014 schreef prof. mr. Doelder in zijn afscheidsrede over de onafhankelijkheid van de strafrechter. Nu, acht jaar later, reflecteert hij in dit nummer nogmaals op die onafhankelijkheid vanuit zowel nationaal als Europees perspectief. Hij ziet ruimte voor verbetering. |
Artikel |
|
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 2 2022 |
Trefwoorden | Onafhankelijkheid, strafrechter, zaakstoedeling, overzichtsarresten, Raad voor de rechtspraak |
Auteurs | Prof. mr. H. (Hans) de Doelder |
SamenvattingAuteursinformatie |
Discussie, Nieuws en Analyse |
Geef elke kwetsbare verdachte een advocaat bij het politieverhoorHet recht op rechtsbijstand vanuit het perspectief van de kwetsbare verdachte |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 2 2022 |
Trefwoorden | Kwetsbare verdachte, Rechtsbijstand, afstand, Ratz, Rechtsbescherming |
Auteurs | Mr. J.R. (Jaantje) Kramer |
SamenvattingAuteursinformatie |
Voor de kwetsbare aangehouden verdachte wordt van overheidswege een advocaat opgeroepen. Die verdachte kan pas afstand doen van het recht op rechtsbijstand na een advocaat te hebben gesproken. Dat is anders voor de kwetsbare niet-aangehouden verdachte. Die verdachte is zelf verantwoordelijk voor het regelen en betalen van rechtsbijstand, en kan daarvan afstand doen zonder door een advocaat over de gevolgen te zijn ingelicht. Deze bijdrage analyseert dit verschil in rechtsbescherming en de gevolgen daarvan, en geeft aanbevelingen voor de praktijk. |
Artikel |
Bestaat er zoiets als rechtsbelanggeoriënteerd rechtspreken? |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 1 2022 |
Trefwoorden | Rechtsbelangen, Rechtspraak, Strafwaardigheid, Strafrechtelijke aansprakelijkheid, Kwalificatie |
Auteurs | Mr. dr. S.R. (Sven) Bakker |
SamenvattingAuteursinformatie |
In deze bijdrage staat de vraag centraal of er zoiets bestaat als rechtsbelanggeoriënteerd rechtspreken. Na een uiteenzetting van de betekenis van het rechtsbelang voor de rechterlijke beoordeling van strafwaardigheid van gedrag, wordt nagegaan in hoeverre een grotere rol is weggelegd voor het rechtsbelang bij de vaststelling van strafrechtelijke aansprakelijkheid. Vervolgens worden enkele punten van kritiek op rechtsbelanggeoriënteerd rechtspreken voor het voetlicht gebracht. De bijdrage wordt afgesloten met enkele opmerkingen omtrent nut en noodzaak van rechtsbelanggeoriënteerde rechtspraak. |
Discussie, Nieuws en Analyse |
Van Moord-op-afstand tot MarengoDe grens tussen uitlokken en medeplegen bij de vervolging en veroordeling van opdrachtgevers van liquidaties |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 1 2022 |
Trefwoorden | Medeplegen, Uitlokking, Liquidaties, Opdrachtgevers, Georganiseerde misdaad |
Auteurs | Mr. B. (Bram) Groothoff |
SamenvattingAuteursinformatie |
Door onder andere innovatieve vormen van opsporing worden de afgelopen tijd steeds vaker opdrachtgevers van liquidaties vervolgd en veroordeeld. Het gaat dan in de regel om personen die niet zelf aanwezig zijn bij de moorden. Wat betreft de strafbare aansprakelijkheid van de opdrachtgevers komt zowel de deelnemingsvorm uitlokking als medeplegen in aanmerking. In dit artikel wordt geanalyseerd welke omstandigheden doorslaggevend zijn voor het kwalificeren van voornoemde gedragingen als ofwel uitlokking dan wel medeplegen en of hoe deze kwalificatie zich verhoudt met het principe van fair labelling. |
Artikel |
|
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 1 2022 |
Trefwoorden | Rechtsbelangen, Strafbaarstelling, Systematisering, Ordenende functie, Rechtstheorie |
Auteurs | Prof. mr. J.M. (Jeroen) ten Voorde |
SamenvattingAuteursinformatie |
Deze bijdrage bespreekt de ordenende functie van rechtsbelangen. Deze functie heeft een interne en een externe zijde, zodat misschien zelfs van ordenende functies gesproken kan worden. Rechtsbelangen helpen bij het ordenen van strafbaarstellingen tot een bepaalde systematiek. Om die reden wordt ook van een groeperingsfunctie gesproken. Zij helpen ook het strafrecht af te bakenen van andere rechtsgebieden, zoals het bestuurs- of civiele recht. De bijdrage gaat in op de vraag of deze functie wel helemaal tot wasdom komt en of van rechtsbelangen kan worden gevraagd dat zij het strafrecht helpen ordenen. |
Artikel |
Het rechtsbeschermend potentieel van de wettelijke kwalificatie: gedachten over Typizität en prototypetheorie |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 1 2022 |
Trefwoorden | Kwalificatie-uitsluitingsgronden, Typizität, Categoriseren, Prototypetheorie, Legaliteitsbeginsel |
Auteurs | Mr. dr. J.G.H. (Judit) Altena |
SamenvattingAuteursinformatie |
Deze bijdrage stelt de vraag centraal hoe buitenwettelijke kwalificatie-uitsluitingsgronden kunnen bijdragen aan het voorkomen van onvoorzienbare strafrechtelijke aansprakelijkstelling. Daartoe wordt onderscheid gemaakt tussen een rechtsbelangenbenadering en een Typizitäts-benadering van kwalificatie-uitsluitingsgronden en beargumenteerd dat de Typizitäts-benadering toegevoegde waarde hebben voor de rechtsbescherming. Vervolgens wordt de Typizitäts-gedachte bestudeerd vanuit het perspectief van de prototypetheorie, die beschrijft hoe mensen categoriseren op basis van vergelijking met een prototype. Deze bijdrage poogt de implicaties van die theorie voor de kwalificatie-uitsluitingsgronden te doordenken. |
Artikel |
Bestraffing van seksuele uitbuiting: nieuwe ontwikkelingen in een langlopende discussie? |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 6 2021 |
Trefwoorden | LOVS-oriëntatiepunten, Richtlijn strafvordering mensenhandel, Seksuele uitbuiting, Bestraffing |
Auteurs | Mr. E. (Eva) Huls |
SamenvattingAuteursinformatie |
Dit artikel bespreekt de achtergrond van de discussie omtrent bestraffing van seksuele uitbuiting in de praktijk, waarbij de straftoemetingskaders uiteen worden gezet. De vragen en de discussie die de straftoemetingskaders teweegbrengen, komen vervolgens aan de orde, gevolgd door een slotbeschouwing. |
Artikel |
SextortionOver de modernisering van de zedentitel, de gevolgen voor de praktijk en de impact op het slachtoffer |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 5 2021 |
Trefwoorden | Sextortion, Modernisering zedenwetgeving, Digitalisering, Zedendelicten, Gender |
Auteurs | Mr. L.E.M. (Laurie) Schreurs, mr. R.I. (Rachel) Dijkstra en dr. A.K. (Alice) Bosma |
SamenvattingAuteursinformatie |
Met het oog op de voorgenomen modernisering van de zedentitel rijzen de vragen of het aangebrachte onderscheid in wettelijke bescherming tussen seksuele en financiële sextortion houdbaar is en in hoeverre strafbaarstelling binnen verschillende titels van het Wetboek van Strafrecht wenselijk is. Aan de hand van een vergelijking tussen de karakteristieken van deze sextortion-varianten en de bestaande kennis over het daaraan gelieerde slachtofferschap beogen wij een eerste bijdrage te leveren aan deze discussie. |
Artikel |
Papa krijgt strafAandacht voor vaderschap in Nederlandse strafvonnissen |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 5 2021 |
Trefwoorden | Straftoemeting, Vaderschap, Rechtspraakanalyse, Ouderschap, Kinderen van gedetineerden |
Auteurs | Dr. J. (Joni) Reef en mr. M.R. (Rachèl) Jansen-de Wilde MSc |
SamenvattingAuteursinformatie |
Wanneer een vader een vrijheidsstraf krijgt heeft dit veelal grote impact op betrokken vaderschap. De Raad van Europa vroeg in 2018 aandacht voor het thema omdat bewustwording van vaderschap in de strafrechtsketen leed en risico kan voorkomen in gezinnen van gedetineerden. Wij onderzochten in hoeverre er in Nederland gezinsgericht gewerkt wordt in de straftoemeting met betrekking tot verdachte mannen. We concluderen dat in zittingen meer aandacht besteed moet worden aan de rol van de verdachte man binnen zijn gezin. |
Opinie |
Myjmering: De invloed van het EVRM op de Nederlandse strafrechtspleging. Inmiddels Fair enough? |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 4 2021 |
Trefwoorden | EVRM, EHRM, Protocol 15, Terughoudendheid en activisme, Strafrecht en mensenrechten |
Auteurs | Prof. mr. B.E.P. (Egbert) Myjer |
SamenvattingAuteursinformatie |
Bij de discussies in de Kamer over de goedkeuringswet van het EVRM werd nog gedacht dat het EVRM vooral invloed zou hebben op andere landen. Inmiddels is duidelijk dat het EVRM, zoals toegepast en geïnterpreteerd door het EHRM, ook een niet meer weg te denken invloed heeft gehad op de Nederlandse strafrechtspleging. Lidstaten laten soms merken dat het EHRM zich wat gedeisd moet houden. En klagers vinden dat het best wat ruimhartiger mag zijn. Het is voor het EHRM een constant balanceren tussen terughoudendheid en activisme |
Artikel |
De tijd heelt alle wonden … maar de littekens blijven |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 3 2021 |
Trefwoorden | Tijdsverloop, Vervolgingsverjaring, Recht tot strafvordering, Afschaffing van de verjaring, Opportuniteitsbeginsel |
Auteurs | Mr. A.J.A. (Leo) van Dorst |
SamenvattingAuteursinformatie |
Van oudsher vervalt na verloop van tijd het recht tot strafvordering. De wettelijke regeling van deze zogeheten vervolgingsverjaring vormt echter allang geen rustig bezit meer. Zij is de laatste decennia zo vaan en zo ingrijpend gewijzigd dat de vraag rijst of ze niet evengoed helemaal kan worden afgeschaft. Dat is de vraag die in dit artikel onder ogen wordt gezien. |
Artikel |
|
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 3 2021 |
Trefwoorden | Snelrecht, Lik-op-stuk, Taakstrafverbod, Voorlopige hechtenis, Snelrechtgrond |
Auteurs | Mr. dr. J.M.W. (Joep) Lindeman, mr. dr. L. (Leonie) van Lent en mr. dr. B. (Benny) van der Vorm |
SamenvattingAuteursinformatie |
In deze bijdrage staan wij stil bij het snelrecht, een fenomeen dat al lang bekend is in de strafrechtspleging, maar waar tegelijk veel verschillende beelden bij bestaan. Enerzijds wordt snelrecht gezien als hét instrument in de ‘lik-op-stuk’-aanpak. Anderzijds is het een middel om snel en efficiënt strafzaken af te doen en achterstanden weg te werken. Het snelrecht voldoet echter lang niet altijd aan de verwachtingen en is onvoldoende met procedurele waarborgen omkleed. We proberen de (on)mogelijkheden op een rij te zetten. |
Artikel |
De resocialisatie vanuit een ander perspectief |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 1 2021 |
Trefwoorden | Penitentiair recht, Resocialisatie, Dienst Justitiële inrichtingen, Gevangeniswezen |
Auteurs | A.J.G. (Ton) Daans |
SamenvattingAuteursinformatie |
De afgelopen jaren heeft in het gevangeniswezen een aantal ingrijpende veranderingen plaatsgevonden. De detentiefasering is naar de achtergrond verdwenen en detentieregimes zijn versoberd. Dit biedt aanmerkelijk minder aanknopingspunten voor resocialisatie. Beveiliging van de samenleving staat voorop in de omgang met gedetineerden. De veranderingen worden op korte termijn versterkt als de Wet straffen en beschermen in werking treedt. Maar schieten we als samenleving juist niet veel meer op met meer mogelijkheden voor resocialisatie tijdens de detentie? Deze bijdrage schetst een aantal aansprekende ideeën daarover. |
Artikel |
Van lock-up naar lockdown en verder |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 6 2020 |
Trefwoorden | Reclassering, Mediation, Werkstraf, Recidivebeperking, Creativiteit |
Auteurs | Mr. dr. J.R. (Johan) Bac en Drs. R.M. (René) Poort |
SamenvattingAuteursinformatie |
De Covid-19-crisis heeft veel inzicht gegeven in nut en noodzaak van het strafrecht. ‘Opeens’ bleek wat echt nodig was en wat niet. De auteurs houden een pleidooi voor minder vrijheidsbeneming. Werkstraffen en reclasseringstoezichten helpen vaak veel beter om mensen weer op het rechte pad te krijgen, en te houden. Ook mediation in strafrecht zou een prominentere plaats moeten krijgen. Tenslotte stellen de auteurs dat de samenwerking tussen partijen beter kan. Er is nog teveel landjepik. |
Artikel |
Over stromen, waterscheidingen en koudwatervrees: de overgang van strafrecht naar GGZ sinds de Wet forensische zorg |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 5 2020 |
Trefwoorden | Forensische zorg, Zorgmachtiging, Art. 2.3 Wfz, GGZ, Grensverkeer |
Auteurs | Prof.dr.mr. M.J.F. (Michiel) van der Wolf, Mr. A.W.T. (Astrid) Klappe en Prof.mr. P.A.M. (Paul) Mevis |
SamenvattingAuteursinformatie |
In deze bijdrage wordt in een vroeg stadium of het doel van de Wet forensische zorg (Wfz) om doorstroom vanuit het strafrecht naar de GGZ te bevorderen bereikt wordt. Daarbij wordt zowel gekeken naar de stelselwijziging van inkoop van forensische zorg door de minister van Justitie en Veiligheid vanaf 2008, zoals grotendeels gecodificeerd in de Wfz, als de directe overgangsmogelijkheid via de zorgmachtiging door de strafrechter (art. 2.3). Hierbij wordt beeldspraak uit het watermanagement gebruikt, met stromen, waterscheidingen en koudwatervrees. |
Artikel |
Duizelingwekkende en zorgwekkende ontwikkelingen in de rechtspositie van gedetineerden |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 5 2020 |
Trefwoorden | Sanctierecht, Detentie, Rechtspositie gedetineerden, Penitentiair beleid |
Auteurs | Prof.mr. S. (Sanne) Struijk |
SamenvattingAuteursinformatie |
In toenemende mate wordt in het penitentiair beleid niet alleen de doelmatigheid, maar ook de eigen verantwoordelijkheid van de gedetineerde vooropgesteld. Dit laatste geschiedt dan vanuit de neoliberale responsabiliseringsgedachte dat het gevangeniswezen zich nog slechts hoeft in te spannen om de gedetineerde zelf in staat te stellen zich op zijn terugkeer in de samenleving voor te bereiden, mits en zolang hij dat zelf tenminste wil, zich daarvoor inzet en daar ook zijn verantwoordelijkheid voor neemt. Deze bijdrage bespreekt enkele voorbeelden van de doorgevoerde en aangekondigde veranderingen in het penitentiair recht en betoogt dat deze wijzigingen al met al een forse achteruitgang van de rechtspositie van en rechtszekerheid voor gedetineerden met zich brengen. |
Redactioneel |
Zorgen rondom het strafrecht |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 5 2020 |
Auteurs | Mr.dr. P.P.J. (Patrick) van der Meij en mr. T.B. (Tamara) Trotman |
Auteursinformatie |
Artikel |
|
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 5 2020 |
Trefwoorden | Sanctierecht, TBS, Executievolgorde, Straffen, Maatregelen |
Auteurs | Mr. J.A.W. (Job) Knoester en mr.dr. J. (Jan) Boksem |
SamenvattingAuteursinformatie |
Deze bijdrage staat stil bij een aantal kwesties die het succes van de TBS-maatregel (kunnen) ondermijnen. Voor een deel gaat het daarbij om praktische problemen die met enige goede wil zouden kunnen worden weggenomen, en voor een ander deel gaat het om een imagoprobleem waarvoor – naast goede informatieverstrekking aan verdachten, terbeschikkinggestelden en aan de samenleving – wellicht een meer structurele ingreep noodzakelijk is. Bij de bespreking van de verschillende thema’s wordt het perspectief van de terbeschikkinggestelde als uitgangspunt genomen. |
Artikel |
Noodweerexces: in het Belgisch strafrecht aanwezig in alles behalve naam? |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 4 2020 |
Trefwoorden | Noodweerexces, Noodweer, Belgisch strafrecht, Uitlokking, Dwang |
Auteurs | Dr. J. (Jeroen) De Herdt |
SamenvattingAuteursinformatie |
Het Belgische strafrecht kent de figuur van noodweerexces niet. Deze problematiek wordt via andere instrumenten geregeld, in het bijzonder de onweerstaanbare dwang, de uitlokking en de verzachtende omstandigheden. Op die manier wordt een tweesporenbeleid gevolgd, waarbij de strafrechtelijke reactie afhankelijk is van de emotionele impact van de noodweersituatie op de betrokkene. In het kader van de mogelijke invoering van een nieuw Strafwetboek in België wordt wel voorzien in een bepaling inzake noodweerexces. Het gevoerde tweesporenbeleid blijft daarbij evenwel behouden. |
Artikel |
Drie modellen voor eigen schuld bij strafuitsluitingsgronden |
Tijdschrift | Boom Strafblad, Aflevering 4 2020 |
Trefwoorden | Culpa in causa, Actio libera in causa, Eigen schuld, Strafuitsluitingsgronden, Vollrausch |
Auteurs | Mr. R.H. (Robert) Jansen |
SamenvattingAuteursinformatie |
In de Nederlandse rechtspraktijk kan de rechter een beroep op een strafuitsluitingsgrond verwerpen als blijkt dat de verdachte een zekere mate van eigen schuld heeft, ondanks dat de (overige) voorwaarden zijn vervuld. In de literatuur worden bezwaren aangevoerd tegen deze pragmatische benadering en zijn alternatieve aansprakelijkheidsmodellen tot stand gekomen: eigen schuld als zelfstandig strafbaar feit en de actio libera in causa. In deze bijdrage worden beide modellen beschreven en vergeleken met de Nederlandse benadering. |