Er bestaan in verhoudingen tussen een burger en de overheid drie vormen van doorwerking van het publiekrecht in het privaatrecht. De eerste vorm van doorwerking hangt samen met de rechtsmachtverdeling tussen de burgerlijke rechter en de bestuursrechter. De tweede vorm van doorwerking hangt samen met de voorrang van publiekrechtelijke normen in het privaatrecht. Deze voorrang kan op twee manieren worden bereikt. Het is mogelijk dat publiekrechtelijke normen op onaanvaardbare wijze worden doorkruist indien gebruik gemaakt wordt van een privaatrechtelijke bevoegdheid. Een andere wijze waarop deze voorrang kan worden bewerkstelligd is het opnemen van een regeling in het publiekrecht van materie die ook in het BW is geregeld. De derde vorm van doorwerking betreft de doorwerking van publiekrechtelijke regels via open normen in het privaatrecht. Met het oog op de toekomst rijst de vraag welke van deze drie vormen van doorwerking in de toekomst zullen blijven bestaan en welke het meest prominent zullen worden.

De voorgestelde richtlijn consumentenrechten zal leiden tot aanmerkelijke wijzigingen in het Nederlandse privaatrecht, vooral doordat de richtlijn uitgaat van volledige harmonisatie. In dit artikel wordt onderzocht wordt of ook op het terrein van de algemene voorwaarden ingrijpende wijzigingen van het Nederlandse recht te verwachten zijn. De conclusie is dat het met de wijzigingen wel meevalt. De belangrijkste wijziging betreft de vervanging van de zwarte en grijze lijst door een Europese zwarte en grijze lijst, die elkaar grotendeels maar niet geheel overlappen. Onzekerheid bestaat vooral over de positie van de informatieplicht, die in ieder geval anders zal moeten worden gehanteerd dan de wetgever aanvankelijk beoogd had: artikel 6:234 BW zal in ieder geval niet meer als een limitatieve invulling van de informatieplicht van artikel 6:233 BW kunnen worden opgevat. Verdedigd wordt dat de vereiste soepelere houding ten aanzien van de informatieplicht ook buiten het geharmoniseerde terrein – in het bijzonder voor overeenkomsten tussen twee professionele partijen – zou moeten gelden.

Schoordijk brengt belangrijke ontwikkelingen van de afgelopen tien jaar in kaart. Dat zijn niet alleen rechtsontwikkelingen, maar (vooral) ook economische, technologische en maatschappelijke ontwikkelingen. Aan de orde komen: globalisering, nieuwe economieën, consolidatie van de industrie, private equity in M&A transacties, opkomst van de grote advocatuur, internet en e-mail, standaardisering, de DCFR en het Global Sales Law Project.

Auteur heeft een kritische blik geworpen op de nieuwe ICT~Office-voorwaarden, in het bijzonder op de opbouw en de aansprakelijkheidsregeling en meent dat die uit het oogpunt van de leverancier belangrijke verbeteringen bevatten, maar ook beter hadden gekund.

Van Wechem behandelt uitgebreid het arrest Mol/Moerings. De focus ligt op verzuim, maar zijdelings komt ook een ander facet aan de orde, namelijk derdenwerking van algemene voorwaarden. Van Wechem vindt de wijze waarop de verzuimregeling is toegepast ongelukkig, maar kan zich vinden in het bereikte resultaat. Ten aanzien van het andere aspect – de derdenwerking van exoneratie – aarzelt Van Wechem of we hier te maken hebben met een trendbreuk.